Pars Today

Бұл бағдарламада біз батыстық БАҚ-тың екіжүзділігін көрсетеміз.

Америкалық философ әрі сыншы Ноам Хомски Батыстың адам өмірі мәселесіне қатысты екі жақты көзқарасын сынап: «Америка Құрама Штаттарының пікірінше,  құнды құрбандар мен түкке тұрғысыз құрбандар бар деп жазады. Бағалы құрбандар – жау елдерімізде болып, сонда өлтірілгендер; Бұлар біз үшін құнды және біздің назарымыз соларға аударылуы керек. Бірақ түкке тұрғысыз құрбандар - Американың өзі немесе оның одақтастары өлтірген адамдар, біз оларға назар аудармауымыз керек»,- деп жазды.

Хомскидің айтуынша, бір географиялық аймақта, Батыс Азияда екі қыздың бір мезгілде өлтірілуі таңқаларлық емес, олардың бірі туралы әлемдік жетекші БАҚ жаңалықтарының басында жазылады,  ал екіншісі тіпті жерлестерінің көпшілігіне беймәлім болып қалады. Өткен күзде «Әл-Майадин» желісі ақпарат құралдарының бұл хабарды қалай жариялағанына назар аударып: « Иранда  Мехса Амини қайтыс болған кезде, Зейнаб Эссам Бағдадтың батысындағы Әбу-Грейб аймағында америкалық сарбаздардың қолынан қаза тапты. Зейнаб 15 жасар қыз, ол әкесінің фермасында американдық сарбаздар атқан оқтан қайтыс болды, бірақ әлемде Мехса Амини есімін естімеген адамдар аз болған жағдайда, Зайнаб Эссам - тіпті Ирактың ішінде бейтаныс есім.  

Ирактағы бірқатар шенеуніктер мен құқық қорғаушылар АҚШ әскерилерінің Зейнаб Эссамды өлтірудегі бұл қылмысын айыптады, ал Ирактағы әлеуметтік желілерде «Америка Зейнабты өлтірді» хэштегі трендке айналды. Бірақ Біріккен Ұлттар Ұйымына қатысы бар араб және батыс ақпарат құралдары мен адам құқықтарын қорғау топтарында бұл ирактық қыздың қалай қайтыс болғаны туралы ештеңе айтылмаған.

Американың дағдарыс  тудыруы өткен жылы Украинаны шырмады. Ресейдің Украинаға шабуылы бүкіл әлемге әсер етті. Францияның бұрынғы президенті Николя Саркозидің айтуынша, «адамдардың Украинадағы соғысты апат деп айтуы ақымақтық». Өйткені алғашқы қырғындар Еуропада болды. Дегенмен, Ресейдің Украинаға жасаған шабуылын айыптауда халықаралық қоғамдастық, оның ішінде спорт қауымдастығы тарапынан түрлі реакциялар қалыптасты. ФИФА бұл оқиғаға реакция жасаған бірінші мекеме болды. ФИФА УЕФА-мен бірлесіп, Ресей футболына, соның ішінде клубтық командалар мен ұлттық құрамаға Еуропа лигасы мен 2022 жылғы әлем чемпионатының іріктеу ойындарына қатысуға тыйым салды. Бұл саясат волейбол, теннис, жүгіру, таэквондо, дзюдо және т.б. спорттың басқа түрлерінде де сақталды. Спортта саясаттың шешуші және іргелі рөлі бар екенін тағы бір дәлелденді.

Дүниежүзінің әр жерінде адамдар соғысқа қарсы болғандықтан халықаралық қауымдастықтың соғысты айыптауы өз алдына жаман емес деп айтуға болады. Бірақ әлем бір мәселеге қатысты екіжүзді әрекетке куә . Мәселен, жылдар бойы сионистік режимнің басқыншылықтары мен әскери қылмыстарына куә болған Палестина халқының жағдайын айтуға болады, бірақ басқыншыға ешқандай санкция қарастырылмайды. Йемен халқы 8 жыл бойы әл-Саудпен тең емес және қатыгез соғысқа қатысты және статистикалық мәліметтерге сәйкес, бұл соғыста 377 мың әскер мен бейбіт тұрғындар қаза тапты. Бірақ осы жылдар ішінде әлемдік федерациялар мен Халықаралық Олимпиада комитеті Сауд Арабиясына санкция немесе қысым көрсетпеді. Ауғанстан, Сирия және басқа да ондаған елдерді атауға болады. Бұл әртүрлі және кемсіткіш көзқарас  бір канадалықтың өз елінің министрі Онге ханымға: «Біз ресейлік спортшыларға халықаралық жарыстарға қатысуға тыйым салдық. Иракқа шабуыл жасаған Америкаға кім санкция салуы керек? Басқыншы Израильге кім санкция салуы керек? Ауғанстан мен Ливияны бомбалағаны үшін Канаданың өзіне кім санкция салуы керек?"- сұрақ қоюына себеп болды. Министр ханым еш жауап берместен ол жерден шығып кетті.

Екіжүзді саясат тек жаңалықтарды көрсету тәсілімен ғана шектеліп қоймайды, сонымен қатар бұл күндері әлеуметтік желілерді де қамтиды. Соңғы жылдары Америка билігі Ресей мен Қытай сияқты елдерді сөз бостандығын бұзды деп айыптады, өйткені олар технологиялық компаниялар мен кейбір әлеуметтік желілерден кейбір жазбаларды мазмұнына байланысты өшіруді сұрайды.

Бірақ қазір Америка Tik Tok-пен де солай істеп жатыр. Америкадағы басқа әлеуметтік желілерден жалғыз айырмашылығы - оның шетелдіктігі. Америкада Tik Tok танымал болуына байланысты ел билігі контент цензурасын жүргізіп, оған тыйым салу немесе қатаң шектеу қоюда. Біраз уақыт бұрын АҚШ Конгресі Tik Tok компаниясының бас директорымен кездесу өткізді. Бұл мәселе бойынша ең көп таралған негіздеме - Tik Tok-тың Америкада болуы Қытайға американдықтарды бақылауға мүмкіндік береді. Осыған байланысты Техас өкілі Tik Tok -тың бас директорына хабарласып, былай деді: "TikTok жеке деректердің үлкен көлемін жинай алады. Мұны бәріміз білеміз. Бұл дегеніміз, егер ол қаласа, ол бұл деректерді әңгімелер мен тенденцияларға әсер ету үшін пайдалана алады. Дезинформациялық науқандарды бастап, есірткі картельдеріне мақсатты түрде еркін қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді және есірткі саудасын ұйымдастырады". Мұны барлық әлеуметтік медиа компаниялары жасай алады

Сөзінің тағы бір бөлігінде ол жасөспірімдер мен ықпал етушілерге: «...мүмкін, олар сіздің деректеріңізге қол жеткізгені сізді қызықтырмайтын шығар, бірақ сізге мән беретін күн келеді және бұл мәселенің басты тақырыбы.  

Конгресс өкілдерін алаңдатқан нәрсе, өткен жылдың күзінде ирандықтар қытайлық Тик-Токпен емес, WhatsApp, Instagram, Twitter және т.б. сияқты американдық әлеуметтік желілермен бастан кешті. Олардың мақсаты жас ұрпақтың санасында бүлінген және тәуелді Пехлеви режимі мен қоғамға Ислам революциясына дейінгі көзқарасты қалыптастыру және республикашылдық пен ислам саласындағы бір топ жастардың санасында күмән туғызу, сондай-ақ кейбір жастардың саяси-экономикалық тәуелсіздікке, оның ел дамуындағы маңызына деген көзқарасын өзгерту. Осы себепті көпшілік Мехса Аминидің өліміне байланысты өткен күзде Ирандағы тәртіпсіздіктерді сылтау болды деп санайды. Кез келген басқа оқиға ел қауіпсіздігін бұзып, хаос тудыратын батыстық үстемдік жүйесінің жобасын бастауы мүмкін еді. Өткен жылдың күзінде Иранның кейбір қалаларында жас қыздың өліміне наразылық білдіру үшін алғашында көшеге шыққан кейбір жастардың болғанына куә болды, бірақ көп ұзамай бұл тәртіпсіздікке ұласты. Ұсталғандардың айтуынша, олар тұтандырғыш құрылғыларды жасауды америкалық WhatsApp және Insta әлеуметтік желілерінен үйренген. және қоғамдық орындарға шабуыл жасау арқылы оларды жою, қауіпсіздік және құқық қорғау күштеріне қарсы тұру үшін қару-жарақ дайындау және жалпыұлттық ереуіл хэштегтерін жасау арқылы оларға мәжбүрлі ереуілге қосылмаған адамдардың дүкендерін жоюға рұқсат етіледі.

Жаһандану дәуірінде медиа алпауыттары мақсатты қоғамдарға әсер етіп, сол елдердің халқын өз мүдделері үшін үкіметтеріне қарсы айдап салатын жұмсақ соғыс құралы екенін ұмытпайық. Әлеуметтанушы және БАҚ сыншысы Герберт Шиллердің пікірінше: медиа-империализмнің қызметі ми мен жүректі басқару.