Pars Today

Өткен жылдарда Батыс ақпарат құралдары, әлеуметтік желілер мен виртуалды кеңістіктің Иран Ислам Республикасы мен Ислам революциясына қарсы шабуылдарының бірі Ирандағы әйелдер мен олардың құқықтары мәселесі болды.  

Өткен жылғы Ирандағы тәртіпсіздіктер ирандық әйелдерді қолдау деген сылтаумен басталып, оны БАҚ және Батыс саясаткерлері кең тараған түрде Ислам революциясына қарсы қайтадан қолданды.

Америкалық әзілкеш Оуэн Бенджамин #Махса-Амини және #Әйел-Өмір-Азаттық баннерлері орнатылған Лос-Анджелестегі қоғамдық көшелердің бірінде сыбайлас жемқорлық орталығының суретін жариялап, твиттерде: «Тыңдамаңыз. Сені құмар жезөкшеге айналдыру үшін орамалыңды алмақшы. Олар сені азат етуде көздейтіні – отбасыңның қауіпсіздігі мен абыройдан айырғысы келеді. Шариғат қысым жасамайды, керісінше қорғайды»,- деп жазды.

Өткен жылы "Әйел-Өмір-Еркіндік" ұраны ирандық әйелдерді қолдау деп аталатын кең тараған үрдіске айналған кезде, тіпті Германия, Канада, Бельгия және Испания сияқты кейбір еуропалық елдердің сыртқы істер министрлері келісілген акцияда олар клиптер жариялау арқылы ирандық әйелдерге деген жанашырлық  білдірді. Мысалы, Швеция Сыртқы істер министрі Анналинд ирандық екі қыздың Самия мен Ғазалдың швед күйеуінің қолынан өлгені туралы хабар ел ақпырыт құралдарында көп айтылмаған жағдайда ирандық ерлер мен әйелдердің құқықтары туралы айтты. Франция Сыртқы істер министрі Кэтрин Колонна Иранның кейбір қалаларындағы бүлікшілердің зорлық-зомбылығын бейбітшіл сипаттап және  Иранның істеріне араласу арқылы ол: "Үндемеу мүмкін емес, жауаптыларға импичмент жарияланады",- деді. Бұл елдің билігі Facebook желісінде президент Макронды балағаттап, 13 мың доллар айыппұл салған 50 жастағы француз әйелінің қарсылығына да шыдай алмады. Бірақ сөз бостандығы деген желеумен миллиардтаған мұсылманның қасиетті жерлеріне тіл тигізу бұл елдің басылымдарында қолдау тауып отыр.Твиттердегі ирандық қолданушы және еуропалық саясаткерлердің саясаты мен алдауына жауап ретінде француз актрисасы Джульет Биноштың ирандық әйелдермен ынтымақтасу белгісі ретінде шашын қиған суретінің қасына былай деп жазды: «Олар атмосфераның эмоционалды болуын және біздің қауіпсіздігімізге күмән тудыруды, ирандық жастардың қанын төгуді қалаған күндері осы француз актрисасынан порно жұлдыздарына дейін - тізіп қойды. Алайда бүгін, апталар бойы Францияда наразылықтар болып жатқанда мемлекет үнсіз. Осындай жағдайда бізге жанашырлық танытқаныңа сенеміз бе?" Бұл көптің көкейінде жүрген сұрақ. Батыс елдеріндегі әйелдердің бұқаралық ақпарат құралдарындағы өкілдігінен басқа, батыс елдеріндегі әйелдерді зорлау мен қудалау статистикасына үңілсек, әйелдерге қысым көрсету және оларды екінші сортты азамат ретінде қорлау жалғасып жатқанын көреміз.

Thomson Reuters институтының зерттеуіне сәйкес, Америка әйелдер үшін ең қауіпті 10 елдің қатарына кіреді; Кем дегенде он жыл бойы бұл жағдай өзгеріссіз қалып отыр. Ерлердің әйелдерге қатысты зорлық-зомбылығы туралы деректер жинайтын Ұлыбританияның Суицидті санау орталығының мәліметі бойынша, Англияда 2018 жылға дейінгі 10 жыл ішінде 1500-ге жуық әйел өлтірілген. Бұл статистика Англияда дерлік үш күнде бір әйелді өлтіретінін білдіреді. Германияда елдің криминалдық полициясы ұсынған статистикаға сәйкес, тек 2018 жылдың өзінде тұрмыстық зорлық-зомбылық салдарынан 120-дан астам әйел қайтыс болған. Франция Ішкі істер министрлігінің 2019 жылғы есебіне сәйкес, осы елдегі тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарының жалпы саны 149-ның 121-і әйелдер болды, бұл өткен жылмен салыстырғанда 28% өскенін көрсетеді.

Батыстағы статистика отбасы мен қоғамда әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың жоғары екенін көрсетсе де, неге өткен күзде Ирандағы тәртіпсіздіктерде  кенеттен барша ирандық әйелдердің қорғаушысы болды? Франция демонстранттарға, соның ішінде әйелдерге әзіл-қалжыңмен былай деп жазды: «Сен ирандық әйел болсаң, әлем сенің дауысыңды естиді". Теһран университетінің профессоры Фуад Изади БАҚ пен батыстық саясаткерлердің Ирандағы адам және әйел құқығы мәселесіне қатысты әрекеттерін гуманитарлық немесе құндылықтар мәселесі емес, саяси мәселе деп санайды. Ол ирандық әйелдердің пәктігі Ислам революциясының күшінің негізінің  бірі деп санайды. Ол былай деді: «Бір елдің әйелдерінің пәк, төзімді және күшті болуы сол елдің күш-қуатының бір элементі ретінде қарастырылады. Олар мұны Ираннан алып, оны арсыздық пен жемқорлықпен алмастырғысы келеді, осылайша Иран да  моральдық мәселелерге тап болады. Дәл осы мәселелер қауіпсіздікті төмендетудің құрамдастарының біріне айналады. Бұл әсерді олардың өздері де сезінді. Иранда ерлер де, әйелдер де пәктікке ие. Бұл Ирандағы билік тірегі. Жемқорлықтан зардап шеккен елде бұл тірек лсірейді".

Изади мырза аймақта 100-150 мың американдық әскер болғанымен, Американың Ирак пен Ауғанстанда табысқа жете алмағанын айтып, сөзін жалғастырды: «Бұл сәтсіздіктің себептерінің бірі - американдық қоғамда кең таралған жемқорлық. АҚШ армиясы мен қарулы күштері де Америка қоғамының бір бөлігі және олардың арасында жемқорлық бар. 2021 жылы Пентагон 2013 және 2016 жылдар аралығында АҚШ әскери базаларында 20 000-нан астам адамға жыныстық зорлық-зомбылық жасалғаны туралы есеп жариялады. Әрине, бұл санға есепке енбеген бірнеше мың адамды қосу керек. Бұл армия жыныстық зорлық-зомбылыққа тартылған кезде және мұндай проблемалар болған кезде, оның тиімді болуы мүмкін емес. Осыны негізге ала отырып, олар Иран қоғамын өздеріне ұқсатқысы келеді, осылайша Америка статистикасы сияқты әрбір үш немесе әрбір екі әйелдің біреуі өмірінде зорлық-зомбылыққа ұшырайды. Өз мақсатына жету үшін олар Иран халқының ерлер мен әйелдердің моральдық мәдениетін өзгерткісі келеді. 

Бұқаралық ақпарат құралдарының негізгі функцияларының бірі – бейнелеу және стереотиптеу. Бұқаралық ақпарат құралдары концепция санасында жасайтын шындық пен бейненің арасында алшақтық бар деген мағынада. Ұзақ жылдар бойы батыстық ақпарат құралдары ирандық әйелдерге қатысты өз аудиториялары үшін стереотиптер мен стандарттарды жасап, жақсы мен жаманды анықтады. Иран және ирандық қоғам туралы аздаған білімі жоқ кең аудитория,  БАҚ  не нәрсе айтса, соған сене береді.    Олардың көпшілігі Иранның географиялық аймағының қай жерде екенін білмесе де, Иран университет түлектерінің 50 пайыздан астамын әйелдер құрайтын санаулы елдердің бірі екенін қайдан білсін...  Америка Құрама Штаттарымен статистикалық салыстыру бойынша, Ирандағы әйел мамандардың үлесі 98% болса, АҚШ-та бұл көрсеткіш 85% құрайды, Иранда ана өлімінің көрсеткіші 100 000 тірі туылғандарға 7-ді құраса, АҚШ-та – 23, Иранда әйел дәрігерлердің үлесі 40%, Америкада 34%, декреттік демалыс Иранда 9 ай, Америкада нөл.