Рамазан 2023: Достың қасында (3)

Рамазан – Алланың таңдаған айы. Қасиетті рамазан - илаһи рақым есіктері ашылып, тозақ есіктері жабылатын ай.

Хазірет Әли (ғ.с.): «Бұл айдың басқа уақыттардан артықшылығы Пайғамбардың (с.ғ.с.) Әһле бәйтінің басқа адамдардан артықшылығы сияқты. Оның күндері – ең жақсы күндер, түндері – ең жақсы түндер, сағаттары – ең жақсы сағаттар. Осы ең жақсы күндерде, түндерде және сағаттарда не істеп жатырсыздар? Бұл күндер мен түндер өміріңіздің басқа кездері сияқты болмасын!

Алла Тағала біз бақыт пен ақиқатына қарай тезірек жылжып, иманымызды арттырсын деп, рамазан айын таңдап, ондағы әрбір амалдың дұрыстығын мың есе көбейтті. Осы ең қайырлы айда ең жақсы амалдарды  орындап, күндіз-түні солармен бірге өткізейік. Намаз бен оразаның парызынан бөлек, уақытымызды босқа кетірмей, орындауға ұсынылған көптеген мұстахаб амалдар бар. Құран оқу, кедейлерге көмектесу, ауызашар, садақа беру және т.б. Бұл әрекеттердің ішінде басқалардан жоғарырақ және бірінші кезекте орындалуы керек амалдар бар ма? Имам Мұхаммед Бақер (ғ.с.) былай деген: «Алла үшін пендесінің Одан сұрағанынан жақсырақ ғибадат жоқ...» Оның пікірінше, дұға – ең қайырлы ғибадат және ең жақсы мұстахаб амал.

«Фурқан» сүресінің соңғы аятында Алла Тағала өз пайғамбарына құлдарына: «Егер құлшылықтарың болмаса, Раббым, сендерді неге бағаласын? Рас сендер жасынға айналдырдыңдар. Сондықтан азапқа душар боласыңдар» деп айтуды міндеттейді. Сондай-ақ хазірет Әли (ғ.с.): «Алла үшін ең жақсы амал – дұға жасау»,- деген.

Бірақ қай дұғалар ең жақсы?  Ең жақсы дұға - ең жақсы уақытта және ең жақсы жерде және ең жақсы көңіл-күймен оқылған дұға. Ең жақсы уақыттардың бірі – рамазан айы және дұға етудің ең жақсы жағдайларының бірі – ораза  кезінде дұға ету.

Кемел дұғаның әртүрлі бөліктері бар, олардың ең маңыздыларының бірі – Алланы мадақтау, Алланы мадақтаудың бір жолы – Оның бірегейлігі мен ұлылығын еске алу. Бұл дұғада көрінетін иманның белгілерінің бірі. Хазірет Әли (ғ.с.) иманның үш дәрежесі бар екенін айтқан: білім, ақыл және жүрекпен тану , тілмен мойындау және ағзалармен әрекеттену.

Ақиқатты мойындау – ұлы тұлғаның алдында бір нәрсені мойындау немесе растау дегенді білдіреді. Иманды тілмен мойындау – Алланың алдында оның бірлігі мен бірегейлігін мойындау және Пайғамбар мен оның кітабының шындығын растау. Бұл дұғаларымыздың маңызды бөлігін алуы керек. Пәк имамдар (ғ.с.) дұғаға кіріскенде солай істеді. Бұл дұғалар олардың Алланың бірлігіне  иман келтіруі мен пәктігінің белгісі ғана емес, сонымен қатар бізге дұға етуді үйренуге және Алланы жақсырақ түсінуге үлгі.  

Әркім қабілетіне қарай Алланы таниды және оған иман келтіреді. Бірақ бұл білім толық емес және сол адамның түсінігімен шектеледі. Олай болса, Алла Тағаланы танудың ең жақсы жолы – Құранда ең жақсы түрде жасалған және уахи бастауына жалғанған пайғамбарлар мен илаһи әулиелер арқылы бізге жеткен. Тауһидтің қайнар көзімен байланысқан имам Хади (ғ.с.) Алланың сипаттарын түсіндіруде былай дейді: «Алла Тағала  сипатталмайды, өзінің сипаттағаны болмаса. Жаратылыстардың сезімдері түсінуге қабілетсіз, иллюзиялар мен қиялдар оған жете алмайтын, көздің оны көру қабілеті жетпейтін ол болмысты қалай сипаттауға болады. Ол барлық жақындығымен алыс және барлық қашықтығымен жақын. Ол жерді жаратты, бірақ оның орны жоқ. Ол бірегей және теңдесі жоқ. Бұл ұлы және барлық есімдері мен есімдері қасиетті».

Егер Алла Тағаланы илаһи әулиелер мен Пайғамбардың (с.ғ.с.) пәк әулеті сипаттамағанда, ақыл-ойы мен білімі шектеулі адам баласы илаһи сипаттарды танып білуге ​​қауқарсыз болар еді.  

Алла туралы бізде бар бірінші білім және алғашқы түсінік - Ол басқа болмыстардың бастауы және жаратушысы, барлық жаратылыс «Одан» және Ол ешнәрседен емес және Оған ешбір  ұқсас  жоқ. Келесі білім: Алла - Ол мәңгілік, басы да, соңы да жоқ. Сондықтан оның тіршілігін жалғастыру үшін бала қажет емес. Сондықтан «Эфтетах» дұғасында Алланы мадақтаудың жалғасында біз былай деп оқимыз: «Аллаға сансыз шүкір, оның не әйелі, не баласы жоқ, мал-мүлкі мен тіршілігінің кеңдігінде серігі жоқ. Алланың теңдесі жоқ».

Алла - барлық жаратылыстар мен болмыстың жалғыз иесі. Ол жаратылыс істерін реттеуші және барлық істердің билігін өз қолында ұстаушы. Оған серік жоқ, өйткені әрбір жаратылыс – Оның жаратылысы. Олай болса, жаратылыс қалайша өз жаратушысына серіктес бола алады? Ұлылығынды Оның теңдесі жоқ және Оның алдында әркім кіші және кішіпейіл.

Аллаға шексіз мақтауға және оның барлық нығметтері мен сыйларына шүкіршілік етуге лайық. Ұлы, теңдесі жоқ Алла бізге шексіз нығметтерді берді. Бір рауаятта Мұса пайғамбарға Алланың нығметіне шүкіршілік ету бұйырылғаны айтылады. Ол: «Раббым! Саған әрбір нығмет үшін шүкіршілік етемін, бұл шүкір де мен үшін сенен берілген нығмет»,- деді. Алла Тағала: «Саған сый еткен алғыс айту құқығымды орындадың. Шынайы мадақ - менің нығметтеріме шүкіршілік ете алмайтындай дәрменсіз сезіну»,- деп жауап берді.