Pars Today

Қасем Сүлеймани қажы шәһид болған күндерге жеттік.

Ол ақсүйектер де, қоғамның ерекше табынан да емес еді. «Гардиан» журналы ол туралы: «Ол аймақтың ақылды генералы» және «Ол Батыстағы Иранның қылышы», «Аса үнсіз және Американың Азиядағы кез келген операциясын жеңе алатын генерал» деген сияқты мәлімдемелерді жазды. Батыс БАҚ-та ол «Көлеңкелер қолбасшысы» ретінде таныстырылды. Ол өсиетінде бейітіне  «Сарбаз; Қасым Сүлеймани»  деп жазуды өтінді.

Қажы Қасым Сүлейманидің қазіргі заманғы ең ықпалды саяси және әскери қайраткерлердің біріне қалай айналғаны туралы оның өмірінде ащы, тәтті және кейде тартымды шарықтаулар мен құлдыраулар болғанын көпшілік міндетті түрде естіп, білгісі келеді. Бірақ қажы Қасымның қасиеттерінің, әсіресе атақты, дұшпандарды үрейлендіретін сол бір қасиет болып табылатын қайсарлығының тамыры балалық шағында қалыптасқанын білетіндер аз шығар. Ол а шалғайдағы және кедей ауылда, бірақ мейірімді және діндар отбасы ортасында туып өсті.

Қасым шамси күнтізбесінің 1335 жылы 20 эсфандта (11.03.1956) Керман облысының Рабор ауылындағы  Қанот Мәлік ауылының маңында діндар отбасында дүниеге келген. Ол өзі естеліктерінде былай деді: «Маған көктемнің келгені ұнады, қысымыз өте қатты болды, біз «жуда-ки» деп атаған және Қараматтың әйелі Иран ханым тіккен пластик жейделерді, іш киімсіз немесе сырт киімсіз киетінбіз. Кейде суықтан түнгі шатырды немесе анамыздың шатырын жамылдық. Анам өз сөзімен айтқанда жел құлағыма кірмесін деп орамалымен басымды мықтап байлайтын. Үнемі суықтан тісімізді қайрайтынбыз. Қыста анам бізге тастай қатты, піскен шалқан сияқты кептірілген тамақтарды беретін. Шалқанды шайнауға жарты күн кететін. Қиын кез еді, ол жылдары қыстың аязды, қарлы, қақаған мезгілі еді, бауырларым-қарындастарыммен оттың астын қазып, картоп пісіріп, жейтінбіз. Әлі есімде, әкем қыста резеңке етік сатып алды. Бірақ қар белімнен биік, етік көмектеспеді, тіпті резеңке болғандықтан суықты арттырды. Анамның пешіндей мектеп жылытқышы бәрімізді айналасына жинайтын, осы пешті құшақтағымыз келгендей.Менің әкем намаз оқитын адам еді, ол кезде намаз оқитындар аз болған шығар, бірақ әкем намазды уақыты келсімен оқуға өте қатал болатын. Таң намазы уақытын жұлдыздан, екінді намазын көлеңкеден танитын. Әкем намазға ерекше мән бергендей,  халал-харамға да ерекше мән берген. Біздің рудың бәрі оны дұрыс білетін. Әкемнің өмірінде бірде-бір харам бидай болмағанын мақтан тұта аламын».

Қасым қорықпайтын бала еді. Ол өз жазбаларында «10 жасар бала болғаным есімде. Жаз болатын, мектепте - демалыс. Егін жинау науқаны болатын. Менің әкемнің бір қауіпті бұқасы бар еді, барлығы оның мүйізінен қорықты. Бірақ мен осы сиырға мініп, апамның үйіне жету үшін 15 шақырым жүрдім. Сиыр бұйрықты орындағысы келмей, кішкентай аяғымды басымен ұрып жатты, бірақ мен мына шөлді  қауіпті жануарға мініп, апамның ауылына дейін бардым»,- деп жазды. Иә! Ол бала кезінен қорықпайтын. Ол Надир шах Афшармен бірге Үндістанға жорыққа қатысып, олар қайтып оралғанда Керманға қоныстанған Фарс аймағының ақсүйектерімен туысқан болатын. Қасым жас кезінде қызамық дертіне шалдыққанымен, бұл дерттен айыққан. Оның балалық шағы Керман облысының жылы және суық аймақтары арасында үздіксіз көші-қонда және көшпелі өмір түрінде өтті.  Қанат Мәлек ауылында оқуды бастап, бір мезгілде егіншілік пен мал шаруашылығына әкесіне көмектесті. Қасым бала кезінен бәріне көмектесуге тырысты. Ол отбасына көп көңіл бөлді. Ол кездегі тұрмыс жағдайы өте ауыр еді. Бидай нанын табу қиынға соғатын. Халық арпа нанымен, тіпті тарымен, кейде көктем мен жазда егістіктен көкөніс теріп күн көретін. Әкесінің ауылдық кооператив банкіне қарыз екенін жастық шағында түсінді. Сондықтан ол Керман қаласына барып, әкесінің қарызын өтеу және оның түрмеге түсуіне жол бермеу үшін жұмыс істеу шешім қабылдады.

13 жасар Қасым Керманға жұмыс іздеп барған, бірақ оның арық бойы оны жұмысқа алуға кедергі болған. Ақыры жалынып-жалбарынып, жылап-сықтап, бір ғимаратта жарты күндік жұмысшы болып кірді. Біраз уақыттан кейін ол Кермандағы қонақүйдің қызметкері болып, бес айдан кейін қарызын өтеу үшін бар жалақысын, яғни мың томанды әкесіне жібереді. Қасымның Керманға жасаған алғашқы сапары 9 айға созылды. Келесі сапарында зурханада жаттығатын болды. Қонақ үйде жұмыс істегеннен кейін ол әдетте не оқиды, не жаттығу залына барып, жаттығулар жасады. Керманда алғашқы каратэ мектебі ашылғанда алғашқылардың бірі болып барып, жұмыс істеп, оқумен қатар кәсіби спортты жалғастырды. Қасым қажы өзінің естелігінде былай дейді: «Мен спортпен айналыса бастадым, әуелі Атаи, сосын Жаһан күштер ордасына бардым, ата-анамның бойыма сіңірген спорт және діни наным-сенім қоғамдағы жемқорлықтың асқынуына қарамастан, жемқорлыққа бармауға себеп болды. 1355 жылы досым Ахмадтың ұсынысы бойынша Қаим мешітін бардым. Ол жерде Хақиқи мырза Құран оқытып жүрген еді, оның сөздері маған қатты әсер етіп, бірте-бірте бойымда рух пен діни фанатизм қалыптасты».

Сохраб Сүлеймани, оның ағасы былай дейді: «Қасем экономикалық мәселелерді шешу үшін Керманға қоныс аударуға мәжбүр болды, бірақ ол ата-анасын жақсы көрді. Әрі жұмысының тығыздығына қарамастан туған-туыстары мен ата-анасының жағдайын назардан тыс қалдырмауға тырысты. Алғашқы мүмкіндікте ата-анасына барып, оларды ерекше құрметтейтін. Ол әрқашан әкесінің қолын, анасының аяғын сүйетін. Ол Алла тағаланың өмірді Исламға және мұсылмандарға және дүниедегі мазлұмдарға қызмет етуге жаратуының бір себебі – әкесі мен анасының дұғасы, халал ризығы және діндарлығы деп есептеді».

Қасым дипломын алғаннан кейін  Керман су басқармасында мердігер болып жұмысқа кіріседі.

1357 жылы Ислам революциясының жеңісімен Керман су басқармасында мердігер ретінде бір мезгілде Керман Сақшылар корпусының құрметті мүшесі болды. Қасиетті қорғаныс басталғанға дейін және күрд көтерілісімен ол елдің батыс аймақтарына аттанды. Иран Ислам революциясы оқиғалары кезінде оны революциямен таныстырған Реза Камиаб есімді Мешхед дінбасысымен танысады. 1360 жылы мұнафықтардың Камиабты өлтіруімен оның Қасем Сүлейманимен достығының қысқа кезеңі аяқталды. Бірақ бұл қысқа мерзімді достық Қасымды мешхедтік Сейд Әли Хаменеи есімді басқа діни қызметкермен кездесуіне себеп болды. Қасым қажы өмірдің қиыншылықтарынан кейін береке мен күш-қуаттың шыңына жетіп, Қасиетті Қорғаныс университетіне түсті. Ол өмір жолындағы   қиындықтарды жеңе біліп, салмақты қайрат пен нық сеніммен асыл мұсылманның биік дәрежесіне жеткен батырдың кемел үлгісі.