Pars Today

Жыл сайын жаңа жылға ұран мен атау таңдайтын Ислам революциясының жетекшісі 1403-ші жыл үшін «Халықтың қатысуымен өндірістік серпіліс» атағын таңдады. Бұл атау Ислам революциясы жетекшісінің ең маңызды мәселесі экономикалық мәселе екенін көрсетеді. Бұл бағдарламада революция жетекшісі ұсынған жыл ұранының маңыздылығының кейбір себептері қарастырылады.

Елбасының он жылдан астам жыл атауларына жасалған талдауы өндіріс санатының маңыздылығын және оған барлық салада көңіл бөлу қажеттігін дәлелдейді. Осылайша, 1390 жылдардың басынан бері қарсылық экономика тәсілдеріне негізделген экономика мәселесі мақсатты болды, ал соңғы жылдары, атап айтқанда, экономиканы жақсарту өндірістің басты назарында болды.

1398 жылы «Өндірістік серпіліс» тақырыбымен экономикадағы бар қуаттарды пайдалана отырып, құлдыраудың тереңдеуіне жол бермеу және жағдайды сақтау мақсаты қойылды, осылайша келесі қадамда және жолды 1399 жылы жалғастыруда өндірістік серпіліске қол жеткізуге болады.

Өндіріс мәселесін іздестірумен қатар «Өндіріс, тірек және кедергілерді жою» деген атаумен 1400-ден қиындықтар мен өндірісті мақсатты қолдау статистикасы басталды. 1401 жылы өндірісті тереңдету және әртараптандыру мақсатында білімге негізделген өндіріс мәселесі ескерілді. 1402 жыл «инфляцияны тоқтату, өндірістің арттыру» деп аталды. Түрлі форматтағы өндіріс мәселесін революцияның жоғарғы көшбасшысы соңғы жылдары ерекше атап өтті. Осы уақытқа дейін революцияның жоғарғы жетекшісі жыл ұранында 8 рет өндіріс мәселесіне тоқталды.  1401 жылғы Ислам революциясы жетекшісінің басты назары білімге негізделген өндіріс болды. Бұл екпін олардың өндіріс жолындағы кедергілерді жою қажеттігін айтып қана қоймай, халықтың отандық өнімге қанағаттануы және нәтижесінде отандық өнімді тұтынуы үшін отандық өнімнің сапасын арттыруды қалайтындығына байланысты болды. Тағы бір мәселе, Ислам революциясының жетекшісінің отандық өндіріске баса мән беруі қарсыласу экономикасы стратегиясына тоқталуын жалғастыруда. Шын мәнінде, өндіріс – елдің экономикалық дамуының негізі.

Тағы бір маңызды жайт, Ислам революциясы жетекшісі бірнеше рет: «Экономикалық ұран таңдау әлеуметтік және мәдени мәселелерді елемеу дегенді білдірмейді, өйткені экономикалық мәселелер, соның ішінде жоғары инфляция кедейліктің таралуына себепші болып, екінші жағынан кемсітушілік пен заңсыз байлықты көбейтіп, жемқорлықты тудырады. Сондай-ақ  адамдардың мәдениетіне, ой-өрісіне, мінез-құлқына кері әсерін тигізеді»,- деді.

Діни жетекші таңдаған экономикалық ұрандардың бірнеше көрнекті белгілері бар. Бірінші ерекшелігі, жыл ұраны елдің алдағы жылға, тіпті алдағы жылдарға арналған негізгі жол картасы мен стратегиясы ретінде қарастырылады. 1403 жылдың фарвардин айының бірінші күнінде (20 наурыз) сөйлеген сөзінде Жоғарғы Көшбасшы: «Жыл ұраны ретінде ұсынылып отырған нәрсе – елдің негізгі стратегиясының осы бөлігіне күш пен ойды шоғырландыру. Жыл ұраны әдетте елдің негізгі стратегиясының бір бөлігі болып табылады. Бір жағынан, шенеуніктердің назары, күш-жігері осы бөлімге шоғырлануы үшін, екінші жағынан, халықтың қоғамдық пікірі және қоғам талабы»,- деді.

Екінші ерекшелігі – жыл ұраны елдің негізгі мәселесін көтереді. Өткен жылы инфляцияны бақылау революция жетекшісі баса айтқан маңызды мәселе болды. Осыған байланысты ол былай деді: «Осы бірнеше жыл ішіндегі  ұрандар тақырыбына келетін болсақ, бұл экономикалық мәселеге назар аудару және сенім. Өткен жылы біз «инфляцияны бақылау және өндірістің артуы» деген ұранды көтердік. Бұл салада игі істер атқарылғаны да мақұлданған ресми есептер айтылады. Әрине, дәл ойымыздағандай болмады. Оны қайталап көру керек. Сондықтан биылғы 1402-ші ұран – біздің бір талабымыз, негізгі парызымыз, барша басшылар, халық қайраткерлері қолға алуы тиіс міндеттеріміздің бірі екенін айтып отырмын».

Үшінші ерекшелігі, жыл ұраны экономикалық сипатта болғанымен, басқа салаларға да әсер етеді. Революция жетекшісі де осыған байланысты: «Экономика – еліміздің негізгі мәселелерінің бірі. Әртүрлі себептерге байланысты әлсіз тұстарымыздың бірі – экономикалық мәселелер. Ел экономикасы қолайлы жағдайда болса, ол елдің барлық жалпы жағдайына әсер етеді. Адамдардың дініне, дүниесіне әсер етуі мүмкін деуге болады... Экономика – өте тиімді фактор»,- деп айтты.

Төртінші ерекшелігі – жыл ұранының жаулардың қастықтарына, жоспарына қарсы тұру сипаты бар. Елдің ең маңызды проблемаларының бірі, әсіресе соңғы онжылдықта, әсіресе АҚШ-тың көптеген және жиі енгізген санкциялары.  

Санкциялардың күшін жою жөніндегі келіссөздер үнемі жүргізіліп келгенімен, Жоғарғы Көшбасшы санкцияларды бейтараптандыруды, яғни экономиканы әртараптандыру саясатын экономиканы нығайту арқылы дұшпанға әсер етпейтіндей етіп жүзеге асыру керектігін баса айтты.   Бұл Ислам революциясының мәртебелі жетекшісінің экономикалық ұрандарының маңызды мақсаттарының бірі.

Революция басшысы 1403 жылы сәуірдің бірінші күнінде сөйлеген сөзінде: «Жаулар жылдар бойы ел экономикасын тізе бүктіруге тырысты. Жау шындап [тырысады]. Біз мұны АҚШ пен оның басқа одақтастарының уақыт өте дұшпандық әрекеттерінен сезіндік. Олардың мақсаты - Иран экономикасының күйреуі. Олардың мақсаты елді экономикалық тұрғыдан тізе бүктірмек. Әрине, жастарымыздың талпынысы мен осы елдегі халық пен шенеуніктердің қаншама талпыныстарымен дұшпанның жолы болмады, Алланың қалауымен тағы да жеңілмейді. Дегенмен, дұшпан Ислам Республикасына қарсы экономикалық істе табанды әрі белсенді. Біз де белсенді болуымыз керек, табанды болуымыз керек, дұрыс оймен және тынымсыз және тәулік бойы күш-жігермен осылайша табанды түрде қозғалуымыз керек».