Ирак БААС режимі неліктен Иранға шабуыл жасады?
ParsToday - 1980 жылдың 22 қыркүйегінде Саддам бастаған Ирак Баас режимі Иран Ислам Республикасына қарсы жаппай шабуыл жасады.
Ирак БААС режимінің 1980 жылдың қыркүйегінде Иранға шабуылы екі ел арасында сегіз жылға созылған соғысты тудырды, бұл соғыс Картердің АҚШ-тағы президенттігінің соңғы айларында басталып, Рейган дәуіріне дейін жалғасты.
ParsToday ақпарат агенттігінің хабарлауынша, Ирак БААС режимінің Иранға қарсы әскери агрессиясы Бағдадтың тәуелсіз шешімі болғанымен, тарихи деректер мен жарияланған құжаттар АҚШ, Ұлыбритания және олардың батыстық одақтастарының бұл шабуылдан хабардар болып қана қоймай, саяси жасыл шам, барлау, қару-жарақ және дипломатиялық қолдау арқылы оған жол ашқанын көрсетеді.
Джимми Картер президенттігінің соңғы айларында АҚШ Батыс Азия аймағында бірнеше дағдарысқа тап болды: Ирандағы Ислам революциясы, Теһрандағы Америка елшілігінің (тыңшылар ұясы) басып алынуы, Табас операциясының сәтсіздігі және аймақта исламшылдық толқынының таралуы. Бұл оқиғалар Вашингтонның Парсы шығанағындағы қалаған тәртібін бұзды. Осындай жағдайларда Саддам революциялық Иранды тежеу үшін сенімді пешке ретінде америкалық қауіпсіздік және саяси орталардың назарына түсті.
Картердің ұлттық қауіпсіздік жөніндегі кеңесшісі Бжезинский Ирак шенеуніктерімен жасырын кездесулерінде Американың басты мақсаты Ислам Республикасын құлату екенін ашық айтты. Киссинджер соғыс басталардан үш апта бұрын Ирак он күн ішінде жеңіске жетеді деп болжаған.
Соғыстың басталуымен АҚШ сырттай бейтараптығын жариялады, бірақ іс жүзінде бұл бейтараптық жасырын қолдаудан басқа ештеңе болмады. БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі Американың ықпалымен Иранның шағымын елемей, Ирактың агрессиясына ешқандай елеулі реакция көрсетпеді. Сонымен бірге Ұлыбритания да дипломатиялық және барлау арналары арқылы Саддамды жабдықтап, қолдау көрсете бастады.
Одан кейінгі жылдары Америка Парсы шығанағындағы Иранның мұнай платформаларына шабуыл жасаудан бастап 1988 жылы 290 бейбіт тұрғынды өлтірген Iran Air жолаушылар ұшағын атып түсіруге дейін соғысқа тікелей араласты.
АҚШ пен Англия бұл соғыстың басталуы мен жалғасуында шешуші рөл атқарды, барлау, қару-жарақ, дипломатиялық, тіпті операциялық қолдау көрсетті.
