Қазақстан экономикасындағы Батыс инвестициясы
Қазақстанның Ұлттық банкі экономикаға ең көп инвестиция салған 10 елдің тізімін атады, олардың көбі Батыс елдері. Олардың инвестициясы өндірістік секторларға қарағанда тау-кен секторына көбірек түседі.
Бейтарап сарапшылардың пікірінше, Батыс елдері Қазақстан экономикасының негізгі инвесторлары болып көрінеді. Америкалық саясаткерлер бұл мәселеге әр мүмкіндікте жүгініп, олардың мақсаты екі ел арасындағы экономикалық және саяси ынтымақтастықты нығайту және кеңейту екенін алға тартады. Британдық саясаткерлер де осындай көзқарасты ұстанады.
Дегенмен, кейбір сарапшылардың пікірінше, бұл мәселеге тереңірек үңілсек, Қазақстанға АҚШ-Британия-Голландия инвестициясынан іс жүзінде айтарлықтай қайтарым жоқ деген қорытындыға келуге болады. Өйткені бұл инвесторлар Қазақстан қосылған құны бар өнімді экспорттай алатындай бұл елде шын мәнінде зауыт немесе өндірістік бөлімше салған жоқ.
Fars News ақпарат агенттігінің хабарлауы бойынша, Қазақстанның Ұлттық банкі елдегі ең көп инвестиция салатын 10 елдің тізімін жариялауымен бірге, 2021 жылы шетелдік капитал ағынының төмендеу үрдісінің тоқтағанын және Қазақстанның 2017-2019 жылдардағы көрсеткіштерге қол жеткізе алғанын хабарлады. Алайда 2021 жылы Қазақстанға 23,7 миллиард доллардан астам шетелдік капитал келді, бұл алдағы жылмен салыстырғанда әлдеқайда көп. Есепке сәйкес, Нидерланды, АҚШ, Швейцария, Ресей және Қытай Қазақстан экономикасына инвестиция көлемі ең көп 5 ел ретінде бұрынғы позициясын сақтап қала алды. Олардың инвестициясы Қазақстандағы инвестицияның жалпы көлемінің 68,3 пайызын құрады. Қазақстандағы барлық шетелдік инвестиция тау-кен өнеркәсібіне бағытталды. Осылайша, осы елдің ресурстарының үлкен бөлігі солардың қолында болды. Сондықтан инвестицияның негізгі бенефициарлары Қазақстан емес, елдердің өздері. Мысалы, Каспий теңізіндегі Теңіз кен орнындағы «Тенгизшевройл» бірлескен кәсіпорнында акцияның 20 пайызы ғана «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясына, 50 пайызы америкалық «Шеврон» компаниясына, 25 пайызы америкалық ExonMobile компаниясы мен 5% американдық «Logo Arco» бірлескен кәсіпорнына берілді.
