Уәде етілген Мәһдидің (ғ.с.) әкесі имам Хасан Аскари (ғ.с.) туралы не білесіз?

ParsToday – Имам Хасан Аскари (ғ.с.) имаматының қысқа кезеңінде ең терең ахлақи хабарларды қалдырды.

2025 жылдың 1 қыркүйегі, дүйсенбі және 1447 жылы рабиул-әууәл айының 8 жұлдызы  Ислам пайғамбарының (с.ғ.с.) ұрпағы, хазірет Мәһдидің (ғ.с.) әкесі имам Хасан Аскаридің (ғ.с.) шәһид болғанының жылдығы. ParsToday-дің бұл мақаласында хазіреттің өмірбаянына, сонымен қатар оның кейбір хадистеріне шолу жасаймыз.

Өмірбаяны

Ислам тарихының ең зұлмат күндерінің қақ ортасында аббасилер режимінің зұлымдығы халықтың өмірі мен иманына үлкен көлеңке түсірген кезде Мәдинада дұрыс жолға нұсқаушы сәби дүниеге келді.

Имам Хадидің (ғ.с.) ұлы, Ислам пайғамбарының (с.ғ.с.) пәк ұрпағы имам Хасан Аскари (ғ.с.) хижра бойынша 232 жылы раби әл-сани айының сегізінде немесе онында дүниеге келген; есімі нұрмен байланысты, жолы санамен байланыстырылған бала.

Арада жылдар өткен соң Самарра есігі жоқ түрмеге, еркін ойлар ұясына айналғанда, ол «Аскари» деген лақап атпен танымал болды, бұл оның «Аскари» төңірегінде мәжбүрлі қоныстанғанын еске түсіріп қана қоймай, аббасидтер озбырлығына үнсіз және табанды қарсылығын білдіретін.

Дәл сол тұншықтыратын кеңістікте имам «Зәки», «Хади», «Самит» сияқты лақап аттармен танымал болды, олардың әрқайсысы оның ғылыми, адамгершілік және рухани болмысының суретін бейнелейді.

Имам Хасан Аскари (ғ.с.) 22 жасында имамдықты қабылдағаннан кейін білім алауын сөндіруді мақсат еткен үкіметке тап болды.

Имам (ғ.с.) парасаттылық пен даналықпен ақиқат хабарын ынталы жүректердің құлағына жеткізу үшін бүкіл Ислам елдерінде заңгерлер мен өкілдер желісін ұйымдастырды.

Дін туралы айту кешірілмес қылмыс болған заманда имам Құранның терең тәпсірлері, сахих рауаяттар, ахлақи кеңестер арқылы адамдардың оянуына жол ашты. Ол фиқһ сұрақтарына жауап беріп қана қоймай, әрекеті мен сөзі арқылы тірі және саналы иман үлгісін көрсетті.

Осы талпыныстармен қатар имамның (ғ.с.) Иса пайғамбардың мұрагері Шимон әулетінен шыққан әйел Нарджис Хатунмен отбасы құруы тарихтағы илаһи нұрдың жалғасуының белгісі болды. Олардың ұлы хазірет Мәһди (ғ.с.) жарқын болашаққа үміт болды; адамзатқа бағыт-бағдар беріп, құтқарудағы әке жолының жалғасы.

Ақыры хижраның 260 жылы рабиул-әууәл айының 8-ші жұлдызында имам Хасан  Асқари (ғ.с.) жас кезінде Мотамид әл-Аббасидің қолынан уланып, шәһид болды. Бірақ шәһидтік имамның сапарының соңы емес еді. Оның Ирактың Самарра қаласындағы әкесі Имам Хадидің (ғ.с.) қасындағы бейіті бүгінде мұсылмандардың зиярат ететін орны ғана емес, сонымен бірге зұлымдыққа қарсы тұрудың және санаға шақырудың символы болып табылады.

Төменде имам Хасан Аскари (ғ.с.)-ның кейбір хадистері келтірілген.

Кішіпейілділік:

مِنَ التَّواضُعِ السَّلامُ عَلى کُلِّ مَنْ تَمُرُّ بِهِ، وَ الْجُلُوسُ دُونَ شَرَفِ الْمَجْلِسِ.

Кез келген адаммен амандасып, өзіңнен төмен жерде отыру –кішіпейілділіктің белгісі. [Бихар әл-Анвар 78: 372 H 9]

Ақымақ пен дананың жүрегі мен ақылы:

قَلْبُ الأَحْمَقِ فی فَمِهِ وَ فَمُ الحَکیمِ فی قَلْبِهِ.

Ақымақтың жүрегі аузында, ал дананың аузы оның жүрегінде; яғни ақымақ ойланбай сөйлейді, ақылды ойланып сөйлейді. [Бихар әл-Анвар 78: 374 H 21]

Ішкі сұлулық:

حُسْنُ الصُّورَةِ جَمالٌ ظاهِرٌ، وَ حُسْنُ العَقْلِ جَمالٌ باطِنٌ.

Бет сұлулығы – сыртқы сұлулық, ал ойдың жақсылығы – ішкі сұлулық. [Бихар әл-Анвар 1: 95 H 27]

Жоғары қасиеттер:

خِصْلَتانِ لَیْسَ فَوْقَهُما شَیءٌ: الإیمانُ بِاللّهِ وَ نَفْعُ الإخْوانِ.

Олардан жоғары ештеңе жоқ екі қасиет бар: 1- Аллаға иман келтіру 2- Бауырларына пайда келтіру. [Бихар әл-Анвар 78: 374 H 26]

Әр жамандықтың кілті:

اَلْغَضَبُ مِفْتاحُ کُلِّ شَرٍّ.

Ашу – барлық жамандық пен ұсқынсыздықтың кілті. [Тахиф әл-Уқұл: 488]

Өтірік:

جُعِلَتِ الخَبائِثُ کُلُّها فی بَیْتٍ، وَ جُعِلَ مِفْتاحُها الکِذْبُ.

Барлық зұлымдық бір үйде жиналып, оның кілті - өтірік. [Жами’ әл-Ахбар, б. 418, хижра 1162]

Құдайдың құдіретін ойлау:

لَیْسَتِ الْعِبادَهُ کَثْرَهُ الصّیامِ وَالصَّلاهِ، وَ إنَّمَا الْعِبادَهُ کَثْرَهُ التَّفَکُّرِ فی أمْرِ اللهِ.

Ғибадат намаз оқу мен оразаны көп ұстау емес, ғибадат Алланың әртүрлі істердегі шексіз құдіретін ой елегінен өткізу және ойлау болып табылады. [Мустадрак әл-Уәсаил, том. 11, б. 183, H. 12690]