Ауғанстан әйелдері олардың Лойя Джирга жиналысына шақырылмағанын сынады
(last modified Sat, 02 Jul 2022 15:40:27 GMT )
Шіл 02, 2022 21:40 Asia/Almaty
  • Ауғанстан  әйелдері олардың Лойя Джирга жиналысына шақырылмағанын сынады

Ауғанстандық әйелдер жалпыауғандық ақсақалдар кеңесі (Лойя Джирга) Кабулда әйелдердің қатысуынсыз өтуін сынады. Олардың пікірінше, бұл жиынға әйелдердің келмеуі ауған халқының жартысын еленбеу деген сөз.

 

Ауғанстандық діни қайраткерлер мен ғалымдардың қатысуымен өткен Лойя Джирга үш күндік отырысы бейсенбіден бастап Кабулда Талибан қозғалысының жетекшісі молда Хайбатулла Ахунзаденің қатысуымен жабық есік жағдайында өтуде.

Тайпа ақсақалдарының жиналысын Лоя Джирга деген атаумен өткізу мәселесін Ауғанстанның бұрынғы президенті Хамид Карзай тәліптерге, олар оны өткізу арқылы ішкі заңдылыққа ие болу үшін, ұсынған болатын. Бұл Ауғанстанда тарихи тәжірибесі бар тақырып. Бірақ Талибан дәстүрлі Лойя Джирганың мүшелерін ғалымдарды шақырып, оны Лойя Джирга залында өткізу арқылы өзгерту арқылы Ауғанстанның түкпір-түкпірінде ауған дінбасылары мен ғұламаларының адалдығын жариялау арқылы ғана діни заңдылыққа ие болуды көздеп отыр. Алайда Талибан дін ғұламаларының кездесуінен олардың Ауғанстандағы тәліптердің қалай билік жүргізетіні туралы пікірлері жарияланған жоқ. Талибанға қатысы бар мекемелердің хабарлауынша, бұл топтың билігін шектен тыс қолдау және Талибан көшбасшысының сөздері Ауғанстанда демократия орнатуға сілтеме жасамайды. Осы орайда саяси мәселелер жөніндегі ауған сарапшысы Ахмад Саиди: «Талибан ғалымдар жиналысын өткізу арқылы ішкі заңдылыққа ие болғысы келеді»,- деді. Талибанның заң қағидаларына сәйкес, Ауғанстан қоғамында әйелдердің саяси және әкімшілік істерден басқа да міндеттері бар. Ауғанстан халқы үшін фикх мәселелерден басқа маңызды нәрсе – олардың барлық әлеуметтік, саяси және әкімшілік деңгейде азаматтық құқықтарын құрметтеу. Бұл мәселе маңызды, өйткені соңғы жылдары ауған әйелдері әртүрлі ғылыми, әлеуметтік, мәдени, тіпті заң шығару және саяси салаларда өсті және олар өз мүмкіндіктерін пайдалануды күтеді. Сонымен қатар, тәліптер халықаралық деңгейде мойындалып, оқшауланудан шығу үшін әлемдік деңгейде және ислам елдерінде қабылданған басқару стандарттарына назар аударуы қажет. Ең бастысы – барлық азаматтардың, соның ішінде әйелдердің азаматтық құқықтарын сақтау. Өйткені Ауғанстан халқының жартысын әйелдер құрайды, олар өз құқықтарына барлық аспектілерде, соның ішінде білім беруде де назар аударуы керек. Жақында болған жер сілкінісі кезінде әйел медицина қызметкерлерінің жетіспеушілігі Ауғанстан халқына қызмет ету үшін әйелдердің білімінің шындығын көрсетеді. Жақында болған жер сілкінісі кезінде әйел медицина қызметкерлерінің жетіспеушілігі Ауғанстан халқына қызмет ету үшін әйелдердің білімінің шындығын көрсетеді. Фархад Абрар, осыған қатысты ауған сарапшысы: «Талибанның Лойя Джиргасы толық емес және оның шешімдері алдын ала қабылданған. Әйелдер де бағаланады деп күтілуде»,- деді. Қалай болғанда да, ғұламалардың Лойя Джиргасын өткізу Талибанның өзінің қалаған басқару үшін ұжымдық консенсусқа деген көзқарасының көрінісі болып табылады.