Неліктен Ресей Еуропалық үштіктің Иранға қарсы әрекетін заңсыз деп санайды?
ParsToday – Ресей Сыртқы істер министрлігі Мәскеу мен Бейжің Иранға қарсы санкциялар қарарының күшін тоқтатуды ұзартуды қолдайтынын хабарлады.
БҰҰ Қауіпсіздік кеңесінің Иранға қарсы санкциялар бойынша дауыс беруіне қатысты Ресей Сыртқы істер министрлігі Мәскеудің бірнеше рет келісімге мүше Еуропа елдерінің әрекеттерінің заңсыз сипатын атап көрсеткенін және Мәскеу мен Бейжіңнің бұрынғы санкциялар қарарларының күшін тоқтату мерзімін ұзартуды табанды түрде қолдағанын атап өтіп: «Бұл әрекеттердің дипломатияға еш қатысы жоқ»,- деп қосты.
ParsToday ақпарат агенттігінің хабарлауынша, Ресейдің БҰҰ Қауіпсіздік кеңесіндегі тұрақты өкілі Василий Небензя өз елінің Иранға қарсы санкциялар режимін ұзартуға қарсылығын жариялау кезінде: «Иранға қарсы санкцияларды алып тастау – жалғыз дұрыс және орны толмас шешім»,- деді.
Ресейдің Біріккен Ұлттар Ұйымындағы тұрақты өкілі жұма күні кешке Ресейдің Иранға қарсы санкциялар режимін ұзартуға ешқандай себеп көрмейтінін мәлімдеді. Ол: «Ұлыбритания, Германия және Франция БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің Иранның ядролық бағдарламасына қатысты қарарын тұрақты түрде бұзды. «Ортақ қадам» жан-жақты бағдарламасы (JCPOA) логикасы Иранға қатысты барлық шектеулерді кезең-кезеңмен алып тастауды көздеді және біз бұл шектеулердің ағымдағы жылдың 18 қазанында аяқталмауы үшін ешқандай себеп жоқ деп нық сенеміз» деді. Ресей дипломаты Иранға қарсы санкцияларды алып тастаудың жалғыз дұрыс шешім екенін және оған балама жоқ екенін баса айтты.
Иран Сыртқы істер министрінің орынбасары Саид Хатибзаде де жұма күні Еуропа елдерінің Иранға қарсы санкцияларды қалпына келтіру туралы өтінішінің стратегиялық қате шешім және шиеленісті ұлғайту үшін сылтау екенін еске салды.
БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі жұма күні Иранға қарсы санкцияларды жеңілдету режимін ұзарту туралы қарар жобасын қабылдамады, бұл 2015 жылы JCPOA келісімінен кейін жойылған шектеулерді қалпына келтіреді. БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне кезекті төрағалық ететін Оңтүстік Корея қарар жобасын қарауға ұсынған болатын.
Бұл қарарды Алжир, Қытай, Ресей және Пәкістан қолдады. Оған Ұлыбритания, Греция, Дания, Панама, Словения, Сомали, АҚШ, Сьерра-Леоне және Франция сияқты тоғыз мемлекет қарсы болса, Қауіпсіздік кеңесінің тағы екі мүшесі Гайана мен Оңтүстік Корея құжатқа дауыс беруден қалыс қалды.
Оңтүстік Корея резолюциясы дауысқа салынбағандықтан, snapback механизмі бірден іске қосылмайды; керісінше, бұл әрекет Иран Ислам Республикасына 2025 жылдың 27 қыркүйегіне дейін қалған 30 күндік мерзім ішінде АҚШ пен үш еуропалық елдің талаптары мен талаптарын қабылдау үшін одан әрі қысым көрсету болады. Осы күнге дейін Қауіпсіздік Кеңесі бұл шешімді келіссөздер арқылы өзгерте алады.
Ресей Сыртқы істер министрлігінің мәлімдемесінде атап көрсетілгендей, Мәскеу Еуропалық үштіктің (Ұлыбритания, Франция және Германия) БҰҰ-ның Иранға қарсы санкцияларын қалпына келтіру әрекетін халықаралық құқық бойынша заңсыз деп санайды. Бұл ұстанымның негізгі төрт себебін атап кетуге болады.
1. JCPOA міндеттемелерін және 2231 қарарын бұзу
Ресей Еуропа елдері мен АҚШ өздері JCPOA және БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің 2231 қарары бойынша міндеттемелерін бұзды, сондықтан халықаралық құқық тұрғысынан Иранға қарсы санкцияларды қайта енгізу сияқты құралдарды пайдалана алмайды деп санайды. Бұл елдер халықаралық резолюциялар немесе көпжақты келісімдер шеңберінде әрекет етуі керек.
2. Snapback-тың заңсыз іске қосылуы
Ресей snapback механизмі белгілі бір жағдайларда ғана іске қосылатынын атап өтті, әсіресе Иранның өзі JCPOA-ны бұзған бірінші тарап болса. Бірақ Ресей бұл нүктелерде Иран өз міндеттемелерін бұзған жоқ, сондықтан Еуропаның санкцияларды қалпына келтіру үшін snapback механизмін іске қосуға құқығы жоқ деп санайды.
3. Біржақты санкцияларға қарсылық
Ресей кейбір елдердің (әсіресе халықаралық тетіктерден немесе Қауіпсіздік Кеңесінен тыс) өз бетінше салған санкцияларының заңсыз екенін алға тартты. Бұл елдер халықаралық резолюциялар немесе көпжақты келісімдер шеңберінде әрекет етуі керек.
4. Халықаралық құқық принциптерін бұзу
Ресейдің пікірінше, өз міндеттемелерін орындамаған немесе елемеген ел санкциялар немесе халықаралық құқықтық тетіктерді белсендіру сияқты құралдарды заңды түрде пайдалана алмайды. Бұл принцип халықаралық құқықта мойындалған.
Қорытынды
Ресей осы себептерді алға тартып, Еуропа елдерінің әрекетін заңсыз ғана емес, аймақтық және жаһандық тұрақтылыққа қауіп төндіреді деп санайды. Бұған қарсы Еуропа елдері мен Америка Құрама Штаттары Иранның ядролық міндеттемелерін орындамағанын және санкцияларды қалпына келтіру Қауіпсіздік кеңесінің 2231 қарарына сәйкес екенін алға тартады. Бұл көзқарас қайшылығы халықаралық аренада маңызды құқықтық және дипломатиялық қиындықтар туғызды.
