Бақара сүресі, 238-244 аяты

Мейірімді де рақымды Алланың атымен бастаймын.

حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَقُومُواْ لِلّهِ قَانِتِينَ ﴿۲۳۸﴾فَإنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا أَوْ رُكْبَانًا فَإِذَا أَمِنتُمْ فَاذْكُرُواْ اللّهَ كَمَا عَلَّمَكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ ﴿۲۳۹﴾

"Намаздарға сондай-ақ орта намазға сақтық істеңдер. Аллаға бой ұсынған түрде тұрыңдар. (2:238) Ал егер қауіп-қатерде болсаңдар, жаяу немесе көлікте (бет алған жаққа ишарамен оқыңдар). Қашан бейбіт болсаңдар, сендерге білмегендеріңді үйреткеніндей Алланы зікір етіңдер. (2:239)"

Жаны мен тәні тұрақты және қолайлы азықтанып тұрған адам – сау адам болып саналады. Адамның денесіне бірнеше күн бойы құнарлы азық бармаса, ол әлсірейді немесе ауруға шалдығады. Біздің рухымыз да осындай. Кемелдену мен жаратылыстың бастамасына жақындау үшін үнемі Жаратушымен байланыста болу керек. Сондықтан жанымыз бен тәніміздің бірдей кемелденіп, рухымыздың күнәдан аулақ болып, таза тұруы үшін күнделікті тамақтанғанымыз секілді бізді күн сайын бірнеше рет намаз оқу парыз етілді.

Сол себептен аяттар осы илаһи парызды барлық жағдайда, тіпті соғыс кезінде және дұшпаннан қауіп төніп тұрған жағдайда да сақтау керектігін баса айтады. Осындай жағдайда намазды барлық шарттарымен толық орындау мүмкін болмағандықтан, қандай түрде орындалса да Ислам қабылдайды. Осы аяттардан үйренетініміз:

Адам намазға тұрақты түрде және мәңгі мұқтаж. Тіпті соғыс кезінде де намаз қорғану мен соғысуға кедергі емес, қайта жауынгердің күрескерлік рухын күшейтуге себеп болады.

وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِّأَزْوَاجِهِم مَّتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِيَ أَنفُسِهِنَّ مِن مَّعْرُوفٍ وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿۲۴۰﴾ وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ ﴿۲۴۱﴾ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿۲۴۲﴾

"Қайтыс болып, әйелдер қалдыратындар; әйелдерің бір жылға дейін (үйлерінен) шығарылмай қамдалуларын өсиет етсін. Егер өздері шығып олардың өздеріне байланысты дұрыс істеулерінде сендерге бір жауапкершілік жоқ. Алла аса үстем, хикмет иесі. (2:240) Ал ажыратылған әйелдердің де тиісті қамдалулары тақуалар үшін бір міндет. (2:241) Алла түсінулерің үшін сендерге аяттарын осылайша баян етеді. (2:242)"

Бұл аяттар тағы да отбасы мәселесіне тоқталып, күйеулерінен айрылған жесір немесе ажырасқан әйелдерге бірқатар кеңес береді. Алдымен: "Егер әйел жұбайының құрметіне бір жылға дейін тұрмыс құрмай, оның үйінде қалғысы келсе, оның шығындары лайықты түрде қамтамасыз етілуі тиіс. Оны жұбайының үйінен шығарып жіберуге ешкімнің хақысы жоқ. Ал егер төрт ай он күн мерзімінен кейін тұрмысқа шыққысы келсе, оған ешкім кедергі жасай алмайды. Ол өзіне жұбай таңдауға ерікті",-деген соң: "Мүмін ерлер ажырасқан кезде әйеліне қалың малмен қоса, оның көңіліндегі реніштің есесін толтыру үшін бір жақсы әрі лайықты сыйлық бергені абзал",-деп жалғастырады. Бұл аяттардан үйренетініміз:

Біріншіден, Ислам отбасындағы әйелдің құқығына ерекше мән береді және жұбайынан жесір қалған немесе одан ажырасқан жағдайда да оның тұрмысын қамтамасыз етуді міндетті деп санайды.

Екіншіден, әйел өзіне лайықты жар таңдауға ерікті. Сондықтан отбасында оның жеке басына құрмет көрсетілу керек.

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللّهُ مُوتُواْ ثُمَّ أَحْيَاهُمْ إِنَّ اللّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَشْكُرُونَ ﴿۲۴۳﴾ وَقَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۲۴۴﴾

"(Мұхаммед с.ғ.с) ол мыңдағандардың өлімінен қорқып, жұрттарынан шыққандарын көрмейсің бе? Алла оларға: "Өліңдер",-деді. Сонсоң оларды тірілтті. Күдіксіз Алла адамдарға кеңшілік иесі. Дегенмен адамдардың көбі шүкірлік қылмайды. (2:243) Алла жолында соғысыңдар әрі біліңдер, Алла толық естуші. (2:244)"

Осы аят алдымен, дұшпан алдында өздерінің дінін қорғаудан бас тартқан және соғыс майданында өлуден қорқып, отанын тастап кеткен, алайда ... тағала оларға адам тек соғыста ғана емес, қайта кез-келген жерде өлімге ұшырайтынын түсіндіру үшін және болашақтағыларға өнеге болсын деп, оларды өлтіріп, қайта тірілткен бір халықтың әңгімесін баяндайды. Сонан соң мұсылмандарға: "Осы оқиғадан ғибрат алыңдар және соғыстан қашу – өлімнен қашу емес екендігін біліңдер. Мұндай қашудың салдарынан Алланың ашуы мен азабына тап болмайтындарыңа кім кепіл? Ендеше діннің дұшпандарымен шайқасыңдар да, Алла сендердің джихад салдарынан көретін қиыншылықтарыңнан хабардар екенін және оны сауапсыз қалдырмайтынын біліңдер",-дейді. Осы аяттардан мынадай ой түйеміз:

Біріншіден, қияметте өлгендерді қайта тірілту қиын емес, өйткені Алла тағала осы дүниеде де талай рет өлгендерді тірілтті.

Екіншіден, соғыстан қашуға болатын шығар, бірақ өлім мен Алланың жазғанынан қашу мүмкін емес.

Үшіншіден, исламдық джихад басқа елдерді басып алу мен күш көрсету немесе үстемдік көрсету үшін емес, Алланың дінін қорғау үшін.