Иран Ислам революциясының жеңісі (№158-сабақ)
Айтып өткеніміздей, имам Хомйни өз өмірін зұлымдық және зорлық-зомбылықпен күресумен өткізді.
Хазіреттің сұм Пехлеви үкіметімен күресі шынайы түрде 1963 жылы басталып, Ислам революциясының жеңісіне дейін жалғасты. Ішкі жағдайдың нашарлауы, елдің бөгделерге тәуелділігі мен шахтың Исламмен жауласуы Иран халқының ашу-ызасын тудырды. 1978 жылы шах режиміне қарасты бір басылымда имам Хомейниге тіл тигізілді. Халық бұл қорлыққа наразылық ретінде көшелерге шығып, біртіндеп Ислам революциясының отын жақты. Осындай жағдайда имам Хомейнидің бастауымен Иран халқының көтерілісі үлкен толқуға айналып, ақырында шах режимінің жоспарын бұзды. Осындай дағдарысты кезеңде шах емделу сылтауымен Ираннан қашып кетті. Ол кеткеннен кейін имамның Иранға келуі үшін мүмкіндік туындады. Алдымен жаңа сөздерге назар аударайық. Одан кейін Мұхаммад пен Раминның осы тақырыптағы әңгімесін тыңдаймыз.
سال ( سالها ) |
сал (салһа) |
жыл (жылдар) |
دور |
дур |
алыс |
خارج از |
харедж äз |
жырақта, тыс жерде |
مبارزه ( مبارزات ) |
мобарезе (мобарезат) |
күрес |
او ادامه می داد |
у едаме мидад |
ол жалғастырды |
حدود |
ходуд |
шамамен |
14 سال |
чäһардäһ сал |
он төрт жыл |
بذر |
бäзр |
дән, тұқым |
آگاهي |
агаһи |
хабардарлық |
بيداري |
бидари |
оянушылық |
مردم |
мäрдом |
адамдар, халық |
او مي پاشيد |
у мипашид |
ол септі |
چگونه |
чегуне |
қалай |
او آمد |
у амäд |
ол келді |
وقتي كه |
вäқти ке |
кезде |
اوج آن رسيد |
оудж-е ан ресид |
ол шарықтау шегіне жетті |
او رفت |
у рäфт |
ол кетті |
ده روز |
дäһ руз |
он күн |
قبل |
ғäбл |
бұрын |
پيروزي |
пирузи |
жеңіс |
انقلاب |
енғелаб |
революция |
انقلاب اسلامي |
енғелаб-е еслами |
ислам революциясы |
او بازگشت |
у базгäшт |
ол қайтып келді |
فيلم |
фильм |
фильм |
آمدن |
амäдäн |
келу |
کمی |
кäми |
біраз |
من دیده ام |
мäн дидеäм |
мен көрген едім |
استقبال از |
естеғбал äз |
қарсы алу |
بي نظير |
бинäзир |
теңдессіз |
پدرم |
педäрäм |
әкем |
او آمده بود |
у амäде буд |
ол келген болатын |
خاطره |
хатере |
естелік |
خوش |
хуш |
жақсы |
آن روزها |
ан рузһа |
сол күндер |
او دارد |
у дарäд |
онда бар |
بزرگترین |
бозоргтäрин |
ең үлкен |
رويداد |
руидад |
оқиға |
قرن |
ғäрн |
ғасыр |
بيستم |
бистом |
жиырмасыншы |
آنها خوانده اند |
анһа хандеäнд |
олар атады |
دين |
дин |
дін |
آن زنده كرد |
ан зенде кäрд |
ол тірілтті |
نه تنها |
нä тäнһа |
тек .... қана емес |
جهان |
джäһан |
әлем |
تحت تاثير قرار داد |
тäхт-е тäсир ғäрар дад |
әсер етті |
نوع |
ноу |
түр |
حكومت |
хокумäт |
билік |
آن تعيين شد |
ан тäиин шод |
ол анықталды |
نظام |
незам |
жүйе |
جمهوري اسلامي |
джомхури-е еслами |
ислам республикасы |
او پیشنهاد کرد |
у пишнехад кäрд |
ол ұсынды |
طي |
тей |
барысында |
همه پرسي |
һäмепорси |
референдум |
آنها رأی دادند |
анһа рäи дадäнд |
олар дауыс берді |
آنها انقلاب کردند |
анһа енғелаб кäрдäнд |
олар революция жасады |
مورد نظرشان |
моуред-е нäзäрешан |
өз ойларындағы |
بيش از |
биш äз |
астам |
98 درصد |
нäвäд-о-һäшт дäрсäд |
тоқсан сегіз пайыз |
رأی |
рäи |
дауыс |
مثبت |
мосбäт |
оң |
آنها دادند |
анһа дадäнд |
олар берді |
به همین خاطر |
бе һäмин хатер |
сол себепті |
همواره |
һäмваре |
әрдайым |
پشتيبان |
поштибан |
демеуші |
Енді Мұхаммад пен Раминге қайта оралып, олардың революцияның жеңіске жетуі туралы әңгімесін тыңдайық:
محمد - پس امام خمینی سالها از ایران دور بود و از خارج از ایران ، به مبارزات خود ادامه می داد . |
Мухаммад: Пäс емам Хомейни салһа äз Иран дур буд вääз харедж äз Иран, бе мобарезат-е ход едаме мидад. |
Мұхаммад: Имам Хомейни жылдар бойы Ираннан жырақта жүріп, күресін жалғастырған екен ғой. |
رامین - بله . امام حدود 14 سال از ایران دور بود . اما همواره بذر آگاهی و بیداری را در مردم می پاشید . |
Рамин: Бäле. Емам ходуд-е чäһардäһ салäз Иран дур буд. Äмма һäмваре бäзр-е агаһи вä бидари ра дäр мäрдом мипашид. |
Рамин: Ия. Имам шамамен он төрт жыл Ираннан жырақта болды. Бірақ әрдайым халықтың арасында хабардарлық пен оянушылықтың дәнін септі. |
محمد - امام خمینی چگونه به ایران آمد ؟ |
Мухаммад: Емам Хомейни чегуне бе Иран амäд? |
Мұхаммад: Имам Хомейни Иранға қалай қайтып оралды? |
رامین - وقتی كه مبارزات مردم به اوج خود رسید ، شاه از ایران رفت . پس از آن ، ده روز قبل از پيروزي انقلاب اسلامي ، امام خميني به ایران بازگشت . |
Рамин: Вäқти ке мобарезат-е мäрдом бе оудж-е худ ресид, шаһ äз Иран рäфт. Пäс äз ан, дäһ руз ғäбл äз пирузи-е енғелаб-е еслами, емам Хомейни бе Иран базгäшт. |
Рамин: Халықтың күресі шарықтау шегіне жеткен кезде шах Ираннан кетті. Соданкейін ислам революциясының жеңісінен он күн бұрын имам Хомейни Иранға қайтып оралды. |
محمد - فیلم هایی از آمدن امام خمینی به ايران دیده ام . استقبال مردم از ايشان بي نظير بود . |
Мухаммад: Фильмһайи äз амäдäн-е емам Хомейни бе Иран дидеäм. Естеғбал-е мäрдом äз ишан бинäзир буд. |
Мұхаммад: Имам Хомейнидің Иранға қайтып келуі туралы фильмдер көрдім. Халықтың оны қарсы алуы теңдессіз әрекет болды. |
رامین - بله . پدرم هم از شیراز برای استقبال از امام خمینی به تهران آمده بود . او خاطره خوشی از آن روزها دارد . |
Рамин: Бäле. Педäрäм һäм äз Шираз бäрайе естеғбал äз емам Хомейни бе Теһран амäде буд. У хатерей-е хуши äз ан рузһа дарäд. |
Рамин: Ия. Әкем имамды қарсы алу үшін Шираздан Теһранға келген болатын. Оның сол күндерден жақсы естеліктері бар. |
محمد - چرا انقلاب اسلامی را بزرگترین رویداد ايران در قرن بیستم خوانده اند ؟ |
Мухаммад: Чера енғелаб-е еслами ра бозоргтäрин руидад-е Иран дäр ғäрн-е бистом хандеäнд? |
Мұхаммад: Неліктен Ислам революциясын Иранның жиырмасыншы ғасырдағы ең маңызды оқиғасы деп атайды? |
رامین - برای اینکه انقلاب ایران ، دین را زنده کرد و نه تنها ایران ، بلکه جهان را نيز تحت تاثیر قرار داد . |
Рамин: Бäрай-е инке енғелаб-е Иран, дин ра зенде кäрд вä нä тäнһа Иран, бäлке джäһан ра низ тäхт-е тäсир ғäрар дад. |
Рамин: Себебі Иран революциясы дінді тірілтіп, тек Иранға ғана емес, сонымен қатар әлемге де әсер етті. |
محمد - پس از پيروزي انقلاب ، چگونه نوع حکومت ایران تعيين شد ؟ |
Мухаммад: Пäс äз пирузи-е енғелаб, чегуне ноу-е хокумäт-е Иран тäиин шод? |
Мұхаммад: Революцияның жеңісінен кейін Иранда билік түрі қалай анықталды? |
رامین - امام خمینی ، نظام جمهوری اسلامی را پیشنهاد کرد و مردم طي يك همه پرسي به آن رأی دادند . |
Рамин: Емам Хомейни, незам-е джомхурй-е еслами ра пишнехад кäрд вä мäрдом тей-е йек һäмепорси бе ан рäи дадäнд. |
Рамин: Имам Хомейни ислам республикасының жүйесін ұсынды. Халық референдум барысында оған дауыс берді. |
محمد - پس مردم ایران خودشان انقلاب کردند و بعد هم به حکومت مورد نظرشان رأی دادند . |
Мухаммад: Пäс мäрдом-е Иран ходешан енғелаб кäрдäнд вä бäд һäм бе хокумäт-е моуред-е нäзäрешан рäи дадäнд. |
Мұхаммад: Иран халқының өзі революция жасап, өз ойындағы билік түріне дауыс берген екен ғой. |
رامین - بله . بیش از 98 درصد مردم به جمهوري اسلامي رأی مثبت دادند . |
Рамин: Бäле. Биш äз нäвäд-о-һäшт дäрсäд-е мäрдом бе джомхурй-е еслами рäи мосбäт дадäнд. |
Рамин: Ия. Халықтың тоқсан сегіз пайыздан астамы ислам республикасына оң дауыс берді. |
محمد - پس به همین خاطر است که مردم ايران ، همواره پشتيبان نظام جمهوري اسلامي هستند . |
Мухаммад: Пäс бе һäмин хатер äст ке мäрдом-е Иран, һäмваре поштибан-е незам-е джомхури-е еслами һäстäнд. |
Мұхаммад: Сол себепті Иран халқы әрдайым ислам республикасы жүйесін қолдап келеді екен ғой. |
Өткен бағдарламада да айтып өткеніміздей, имам Хомейни Иранға келгеннен кейін Ислам революциясының жеңісі үшін мүмкіндік туындады. Халықтың имам Хомейниді қарсы алуы Иранның тарихында бұрын-соңды болмаған оқиға саналады. Имам Хомейни халықтың сипаттау үшін сөз жетпейтін қуанышы мен толқуы арасында Иран жеріне аяқ басты. Ол Теһранның Мехрабад әуежайынан Ислам революциясының шәһидтерін зиярат ету үшін тікелей Бехеште Захраға барып, сол жерде халықтың алдында сөз сөйледі.
Нәтижесінде имам Иранға келгеннен кейін имам Хомейнидің жетекшілігімен орын алған күрес табысқа жетіп, Иран ислам революциясы өзінің қорытынды жеңісіне жетті. Бүгінде Ислам республикасы жүйесінің тұрақтылығы мен ар-абыройы осы жүйені орнату жолында еш нәрседен аянып қалмаған адамдардың жанпидалығы мен талпыныстарына борыштар.