Қешм аралы (№160-сабақ)
Осы аптада Мұхаммад пен достарының қысқы емтихандары аяқталады. Мұхаммад шаршағанын басып, демалу үшін Иранның бір жеріне сапар шегуді ұйғарады.
Қыс кезі болғандықтан, Теһранның ауа-райы суық әрі жауын-шашынды болып тұр. Мұхаммад пен Рамин бөлмеде әңгімелесіп отыр. Мұхаммад қыс кезінде ауа-райы жылыәрі қоңыржай болып тұратын Иранның оңтүстік аймақтарына баруды ұсынады. Ол Парсы шығанағы мен оның әдемі аралдарымен танысқысы келеді. Иранның оңтүстігінде орналасқан Парсы шығанағы аралдарының 30-ға жуығы Иранға тиесілі. Парсы шығанағы бұрынғы замандарда «Парсы шығанағы» немесе «Парс теңізі» деген атаулармен танымал болған. Иранмен қатар Оман, БАӘ, Арабстан, Катар, Бахрейн, Кувейт пен Ирак та осы теңіздің жағалауында орналасқан. Парсы шығанағы мұнай және газ ресурстарына бай болып, оның жағалауындағы елдердің мұнай жөнелтетін жолында орналасқандықтан, маңызды әрі стратегиялық аймақ болып есептеледі. Осы теңіз жолында кеме жүргізудің тарихы шамамен екі мың жыл бұрын басталған. Парсы шығанағы шарықтаулар мен құлдырауларға толы тарихты бастан кешірді. Ерте замандардан бері осы уақытқа дейін батыстың отаршыл елдері Парсы шығанағында билік етуді армандап келеді. Олар мақсаттарына жету үшін осы аймақта көптеген соғыстардың отын тұтатты. Парсы шығанағында орналасқан Иранның ең үлкен аралы – Қешм. Мұхаммад пен достары сол жерге сапар шекпек.
Алдымен жаңа сөздерге назар аударайық. Одан кейін Мұхаммад пен Раминнің әңгімесін тыңдаймыз.
سفر |
сäфäр |
сапар |
من به سفر رفته ام |
мäн бе сäфäр рäфтеäм |
менсапарға шыққанмын |
من به سفر می روم |
мäн бе сäфäр мирäвäм |
мен сапарға барамын |
من دوست دارم به سفر بروم |
мäн дуст дарäм бе сäфäр берäвäм |
мен сапарға шыққым келеді |
امتحان ( امتحانات ) |
емтехан (емтеханат) |
емтихан (емтихандар) |
برنامه |
бäрнаме |
бағдарлама, жоспар |
راستش |
растеш |
шындығында |
تعطيل ( تعطيلات ) |
тäтил (тäтилат) |
демалыс |
هوا |
һäва |
ауа-райы |
سرد |
сäрд |
суық |
ما كجا برويم ؟ |
ма коджа берäвим? |
біз қайда барамыз? |
جنوب |
джонуб |
оңтүстік |
خلیج فارس |
хäлидж-е фарс |
Парсы шығанағы |
نرويم |
нäрäвим |
бармайық |
برويم |
берäвим |
барайық |
الان |
äлан |
қазір |
معتدل |
мотäдел |
қоңыржай |
بهاري |
бäһари |
көктемгі |
ما مي توانيم |
ма митäваним |
біз жасай аламыз |
جزيره ( جزاير ) |
джäзире (джäзайер) |
арал (аралдар) |
نظرت |
нäзäрäт |
ойың |
چيست ؟ |
чист? |
қандай? |
پيشنهاد |
пишнеһад |
ұсыныс |
تو پيشنهاد مي كني |
ту пишнеһад микони |
сен ұсыныс жасайсың |
من موافق هستم ( موافقم ) |
мäн мовäфэқ һäстäм (мовäфэғäм) |
мен келісемін |
كدام |
кодам |
қайсы |
مي داني |
мидани |
білесің |
حدود |
ходуд |
шамамен |
30 |
си |
отыз |
متعلق به |
мотäлеқ бе |
тиесілі |
مناسب ( مناسب تر ) |
монасеб (монасебтäр) |
лайықты (лайықтырақ) |
جاها |
джаһа |
жерлер |
ديدني |
дидäни |
көруге тұрарлық |
حتما ً |
хäтмäн |
міндетті түрде |
جالب |
джалеб |
қызықты |
از نظر |
äз нäзäре |
тұрғыдан |
تاریخی |
тарихи |
тарихи |
مهم |
моһемм |
маңызды |
جاذبه |
джазебе |
тартымдылық |
طبيعي |
тäбии |
табиғи |
فراوان |
фäраван |
көп |
درضمن |
дäр земн |
қоса |
منطقه آزاد تجاری |
мäнтäғей-е азад-е теджари |
еркін сауда аймағы |
امكانات |
емканат |
мүмкіндіктер |
سالها |
салһа |
жылдар |
اخير |
äхир |
соңғы |
هتل |
һотел |
қонақүй |
بزرگ |
бозорг |
үлкен |
زيبا |
зиба |
әдемі |
بازار |
базар |
базар |
متعدد |
мотääддэд |
көптеген |
ساخته شده است |
сахте шоде äст |
салынды |
زمستانی |
зэмэстан |
қыс мезгілі |
هيچ جايي |
һич джайи |
ешбір жер |
بهتر |
беһтäр |
жақсырақ |
من فكر مي كنم |
мäн фекр миконäм |
мен ойлаймын |
او استقبال کند |
у естеғбал конäд |
ол құптайды |
امروز |
эмруз |
бүгін |
من تلفن می کنم . |
мäн телефон миконäм |
мен телефонмен хабарласамын |
Енді Мұхаммад пен Раминге қайта оралып, олардың әңгімесін тыңдайық:
محمد - مدتی است به سفر نرفته ام . دوست دارم بعد از امتحانات به سفر بروم . تو برنامه ای نداری ؟ |
Мухаммад: Моддäти äст ке бе сäфäр нäрäфтеäм. Дуст дарäм бäд äз емтеханат бе сäфäр берäвäм. Ту бäрнамейи дари? |
Мұхаммад: Сапарға бармағаныма біраз уақыт болды. Емтихандардан кейін сапарға шыққым келеді. Сенің жоспарың бар ма? |
رامین - راستش نه ! من هم برنامه ای برای تعطیلات ندارم . در این هوای سرد به کجا برویم ؟ |
Рамин: Растеш нä! Мäн һäм бäрнамейи бäрай-е тäтилат нäдарäм. Дäр ин һäвайи сäрд бе коджа берäвим? |
Рамин: Шынымды айтсам, жоқ. Менің де демалысқа ешқандай жоспарым жоқ. Мынадай суық ауа-райында қайда барамыз? |
محمد - چرا به جنوب ايران و خلیج فارس نرويم ؟ |
Мухаммад: Чера бе джонуб-е Иран вä хäлидже Фарс нäрäвим? |
Мұхаммад: Неге Иранның оңтүстігі мен Парсы шығанағына бармасқа? |
رامین - خوب است . الان در جنوب ايران ، هوا معتدل و بهاری است . |
Рамин: Хуб äст. Äлан дäр джонуб-е Иран, һäва мотäдел вä бäһари äст. |
Рамин: Жақсы. Қазір Иранның оңтүстігінің ауа-райы жылы әрі қоңыржай. |
محمد - پس می توانيم به خلیج فارس و جزایر آن برويم . نظرت چیست ؟ |
Мухаммад: Пäс митäваним бе хäлидж-е Фарс вä джäзайер-е ан берäвим. Нäзäзрäт чист? |
Мұхаммад: Онда Парсы шығанағы мен оның аралдарына баруымызға болады. Қалай ойлайсың? |
رامین - با پيشنهاد تو موافقم . |
Рамин: Ба пишнеһад-е ту мовафэғäм. |
Рамин: Сенің ұсынысыңменкелісемін. |
محمد - کدام جزیره را براي سفر پیشنهاد می کنی ؟ |
Мухаммад: Кодам джäзире ра бäрайе сäфäр пишнеһад микони? |
Мұхаммад: Сапар үшін қай аралды ұсынасың? |
رامین - می دانی در خلیج فارس ، حدود 30 جزیره متعلق به ایران است . اما قشم و کیش برای سفر از همه مناسب تر هستند . |
Рамин: Мидани дäр хäлидж-е Фарс, ходуд-е си джäзире мотäлеқ бе Иран äст. Äмма Қешм вä Киш бäрай-е сäфäр äз һäме монасебтäр äст. |
Рамин: Парсы шығанағында Иранға тиесілі отызға жуық аралдың бар екенін білесің. Бірақ Қешм мен Киш сапар үшін басқаларға қарағанда қолайлырақ. |
محمد - جزیره قشم چه جاهاي ديدني اي دارد ؟ |
Мухаммад: Джäзирей-е Қешм че джаһай-е дидäни дарäд? |
Мұхаммад: Қешм аралының көруге тұрарлық қандай жерлері бар? |
رامین - سفر به جزیره قشم حتما ً برای تو جالب است . چون این جزیره ، هم از نظر تاریخی مهم است و هم جاذبه های طبیعی آن ، فراوان است . درضمن يك منطقه آزاد تجاري در جزيره قشم وجود دارد |
Рамин: Сäфäр бе джäзирей-е Қешм хäтмäн бäрай-е ту джалеб äст. Чун ин джäзире, һäм äз нäзäр-е тарихи моһемм äст вä джазебеһай-е тäбии ан фäраван äст. Дäр земн йек мäнтäғей-е азад-е теджари дäр джäзирей-е Қешм воджуд дарäд. |
Рамин: Қешм аралына сапар сен үшін міндетті түрде қызықты болады. Себебі бұл арал тарихи тұрғыдан да маңызды әрі оның табиғи тартымдылықтары да сан алуан. Оған қоса, Қешмде еркін сауда аймағы бар. |
محمد - پس حتما ً اين جزيره امكانات مناسبي براي سفر دارد . |
Мухаммад: Хäтмäн ин джäзире емканат-е монасеби бäрайе сäфäр дарäд. |
Мұхаммад: Бұл аралда сапар үшін барлық мүмкіндіктер болуы керек. |
رامین - بله . در سالهای اخیر ، هتل های بزرگ و زیبا و بازارهای متعددی در قشم ساخته شده است . در این هوای سرد و زمستانی تهران ، هیچ جايي بهتر از سفر به جزایر خلیج فارس نیست . |
Рамин: Бäле. Дäр салһай-е äхир, һотелһай-е бозорг вä зиба вä базарһай-е мотääддеди дäр Қешм сахте шоде äст. Дäр ин һäвай-е сäрд вä зэмэстани-е Теһран, һич джайи беһтäр äз сäфäр бе джäзайер-е хäлидж-е Фарс нист. |
Рамин: Ия. Соңғы жылдары Қешмде әдемі әрі үлкен қонақүйлер мен көптеген базарлар салынды. Теһранның мынадай суық ауа-райында Парсы шығанағының аралдарынан басқа ешбір жер жақсы болмас. |
محمد - فکر می کنم سعید هم از این پیشنهاد استقبال کند . امروز به او تلفن می کنم . |
Мухаммад: Фекр миконäм Саид һäм äз ин пишнеһад естеғбал конäд. Эмруз бе у телефон миконäм. |
Мұхаммад: Менің ойымша, Саид те бұл ұсынысты құптайды. Мен онымен бүгін хабарласамын. |
Мұхаммад болжағандай Саид оның ұсынысын қабылдап, олар бірге Қешм аралына барады. Қешм аралы Ормуз бұғазының маңында орналасқан. Бұл бұғаз Парсы шығанағын Оман теңізіне қосады. Қешм аралынан біздің заманымызға дейінгі кезеңдердегі өркениеттердің белгілері мен нышандары көзге түседі. Басқа жақтан көптеген тұзды және тұщы су көздері, ну ормандар мен жануарлардың көптеген түрлері осы аймақтың табиғи тартымдылықтарының қатарын құрайды. Мұхаммад, Рамин мен Саид бірге Қешм аралына барады. Қешм аралының қоңыржай әрі жылы ауа-райы, қызықты қонақүйлері мен базарлары, арал жағалауында қайыққа міну мен дәмді теңіз тағамдары олар үшін бұл сапардан жақсы естліктер қалдырды. Олар кемемен Киш аралына барып, бірнеше күн сол аралды аралауды ұйғарады. Келесі бағдарламада да бізбен болсаңыздар, сіздерді Киш аралымен таныстырамыз.