Хафезие

Сәу 12, 2016 12:25 Asia/Almaty

Естеріңізде болса, Мұхаммад пен досы Саид Иранды аралату турымен Фарс облысы мен Шираз қаласына сапар шекті.

«Хафезие» – Иранның атақты ақыны Хафиздің жатқан кесенесі орналасқан ғимарат пен бақтан құралған кешеннің атауы. Бұл ирандық ұлы ақын х.ш.ж.с.б. 8 ғасырда Ширазда дүниеге келіп, өмірінің соңғы күндерін осы қалада өткізген. Хафиз – Иранның ең танымал ғазалшысы. Ол парсы тіліндегі ғазалды шарықтау шегіне жеткізген. Осы уақытқа дейін ешкім Хафиз сынды әдемі ғазал жаза алған жоқ. Хафиздің ғазалдарының көбісі сопылық мағынаға ие. Иран мен әлем елдерінде Хафиздің ғазалдарын тәпсірлеуге арналған көптеген кітаптар жарық көрді.  Олар қазір Шираз қаласында. Ол жерде аралаған алғашқы мекен Тахт-е Джамшид тарихи кешені болды. Бүгін олар Хафезиеге барып, қазір осы әдемі бақта серуендеп жүр. 

Алдымен бүгінгі сабағымыздың жаңа сөздеріне назар аударыңыздар:

 

есім, атау

нам

نام

кешен

мӓджмуэ

مجموعه

кесене, зират, қабір

мӓғбӓре

مقبره

ақын

шаэр

شاعر

үлкен, ұлы

бозорг

بزرگ

өлең, поэзия

шэр

شعر

мен білемін

мӓн бӓлӓдӓм

من بلدم

сегізінші ғасыр

ғӓрн-е һӓштом

قرن هشتم

дұрыс айтасыз

дорост мигуиид

درست مي گوييد

шамамен

ходуд

حدود

жеті жүз

һӓфтсӓд

هفتصد

жыл

сал

سال

бұрын

пиш

پيش

ол өмір сүрген

у зендеги микӓрд

او زندگي مي کرد

бақ

бағ

باغ

аумақ

мӓсаһӓт

مساحت

қанша

чеғӓдр

چه قدر

20 мың текше метр

бист һезар метр морӓббӓ

بيست هزار مترمربع

бөлік

ғесмӓт

قسمت

зират

арамгаһ

آرامگاه

отбасылық

ханевадеги

خانوادگي

ғимарат, құрылыс

бӓна

بنا

тарихи

тарихи

تاريخي

көне

ғӓдим

قديم

күмбез

гомбӓд

گنبد

ол болған

у буде ӓст

او بوده ( است )

ол орналасқан

ан ғӓрар даште ӓст

آن قرار داشته است

хауыз

хоуз

حوض

қарсысында

дӓр моғӓбел

در مقابل

Абе рокни (Рокнабад бұлағының суы)

аб-е рокни

آب رکني

өзен

нӓһр

نهر

әдемі өлеңдер

шэрһай-е зиба

شعرهاي زيبا

ол айтқан, жазған

у соруде ӓст

او سروده است

қазір

ӓкнун

اکنون

ол қирап қалған

ан хӓраб шоде ӓст

آن خراب شده است

қазіргі

фе’ли

فعلي

қашан?

кеи?

كي ؟

салған

сахтеӓнд

ساخته اند

салынған

сахте шоде ӓст

ساخته شده است

сексен

һӓштад

هشتاد

стиль

сӓбк

سبک

архитектуралық

мемари

معماري

материалдар

мӓсалеһ

مصالح

 

Енді Мұхаммад пен достарына қосылып, Хафезиеге барайық. Мұхаммад пен жолнұсқаушының әңгімесіне назар аударыңыздар:

 

Жолнұсқаушы: Мына кешеннің атауы – Хафезие. Бұл – ирандық ұлы ақын Хафиздің кесенесі.

Раһнӓма: Нам-е ин мӓджмуэ, Хафезие ӓст. Инджа мӓғбӓрей-е Хафез шаэр-е бозорг-е ирани ӓст.

راهنما - نام اين مجموعه ، حافظيه است . اينجا مقبره حافظ شاعر بزرگ ايراني است .

Мұхаммад: Мен Хафиздің бірнеше өлеңін білемін. Ол х.ш.ж.с.б. сегізінші ғасырда өмір сүрген ақын.

Мухаммад: Мӓн чӓнд шэр-е Хафез ра бӓлӓдӓм. У шаэр-е ғӓрн-е һӓштом-е хеджри ӓст.

محمد - من چند شعر حافظ را بلدم . او شاعر قرن هشتم هجري است .

Жолнұсқаушы: Дұрыс айтасыз. Хафиз шамамен 700 жыл бұрын Ширазда өмір сүрген.

Раһнӓма: Дорост мигуйид, Хафез ходуд-е һӓфтсӓд сал пиш дӓр шӓһр-е Шираз зендеги микӓрд.

راهنما - درست مي گوييد ، حافظ حدود هفتصد سال پيش در شهر شيراز زندگي مي کرد .

Мұхаммад: Мына бақ әдемі екен. Осы көркем кешеннің аумағы қанша?

Мухаммад: Ин бағ бесиар бозорг ӓст. Мӓсаһӓт-е ин мӓджмуэй-е зиба чеғӓдр ӓст?

محمد - اين باغ بسيار بزرگ است . مساحت اين مجموعه زيبا چه قدر است ؟

Жолнұсқаушы: Бұл жердің аумағы 20 мың текше метр. Ана бөлігінде отбасылық зираттар да орналасқан.

Раһнӓма: Инджа бист һезар метр морӓббӓ мӓсаһӓт дарӓд. Дӓр ан ғесмӓт, чӓнд арамгаһ-е ханевадеги һӓм һӓст.

راهنما - اينجا بيست هزار مترمربع مساحت دارد . در آن قسمت ، چند آرامگاه خانوادگي هم هست .

Мұхаммад: Бұл жер тарихи ғимарат болып саналады ма?

Мухаммад: Айа инджа йек бӓнай-е тарихи ӓст?

محمد - آيا اينجا يک بناي تاريخي است ؟

Жолнұсқаушы: Ия. Бұрынғы кезде Хафиздің кесенесінің үстінде бір күмбез, ал қарсысында бір хауыз болған. Бұл хауыз Рокнабад бұлағының суына  толы болған.

Раһнӓма: Бӓле. Дӓр ғӓдим, гомбӓди руй-е арамгаһ-е Хафез буде вӓ хоузи дӓр моғӓбел-е ан ғӓрар даште ӓст. Ин хоуз пур ӓз аб-е рокни буде ӓст.

راهنما - بله . در قديم ، گنبدي روي آرامگاه حافظ بوده و حوضي درمقابل آن قرار داشته است . اين حوض پر از آب رکني بوده است .

Мұхаммад: «Аб-е рокни» деген не?

Мухаммад: Аб-е рокни чист?

محمد - آب رکني چيست ؟

Жолнұсқаушы: Рокнабад бұлағының суы. Рокнабад –  Хафиз ол туралы әдемі өлеңдер жазған бұлақтың атауы.

Раһнӓма: Аб-е Рокнабад, нам-е нӓһри ӓст ке Хафез дӓр моуред-е ан шэрһай-е зибайи соруде ӓст.


راهنما - آب " ُرکن آباد " ، نام نهري است که حافظ درمورد آن شعرهاي زيبايي سروده است.

Мұхаммад: Бірақ қазір бұл жерде хауыз бен күмбез жоқ қой.

Мухаммад: ӓмма ӓкнун ин бӓна хоуз вӓ гомбӓд нӓдарӓд.

محمد - اما اکنون اين بنا ، حوض و گنبد ندارد .

Жолнұсқаушы: Ия. Ол көне құрылыс қирап қалған.

Раһнӓма: Бӓле. Ан бӓнай-е ғӓдими хӓраб шоде ӓст.

راهنما - بله . آن بناي قديمي خراب شده است .

Мұхаммад: Қазіргі құрылыс  қашан салынған?

Мухаммад: Пӓс бӓнай-е фели ра ки сахте ӓст?

محمد - پس بنای فعلی را کي ساخته اند ؟

Жолнұсқаушы: Бұл құрылыс шамамен сексен жыл бұрын салынған. Оның архитектуралық стилі мен материалдары көне болып табылады.

Раһнӓма: Ин бӓна ходуд-е һӓштад сал пиш сахте шоде ӓст ке сӓбк-е мемари вӓ мӓсалех-е ан ғӓдими ӓст.

راهنما - اين بنا حدود 80 سال پيش ساخته شده است كه سبک معماري و مصالح آن قديمي است .

 

Мұхаммад пен серіктері осы әдемі бақта серуендейді. Мұхаммад үшін саяхатшылардың Хафезиеге көп келетіні қызық болды. Мұхаммад пен достары Хафиздің кесенесіне барды. Хафиздің қабірінің бетіне өзінің ғазалдарының бірі жазылған екен. Көптеген адамдар ұлы ирандық ақынның қабірін суретке түсіріп жатты. Әдемі бақта серуендеу жанға жағымды болды. Кең көлеңкелі биік ағаштар мен бақтың ішін жайлаған түрлі түсті гүлдердің жұпар иісі ол жерді жайлы әрі сергіткіш кеңістікке айналдырған.

Мұхаммад пен достары Хафиз туралы әңгімелеседі. Саид былай дейді: «Хафиздің өлеңіндегі сөздер басқа өлеңдерде кездеспейді. Хафиз асқан шеберлікпен сопылық тақырыптарды әдеби көркемдеу тәсілдерімен астастырып, оларды өлең тілімен баяндаған. Хафиз әдемі ғазалдармен қатар, қостармақты өлеңдер мен рубаяттар да жазған».

Олар әсем бақта серуендеп жүргенде жолнұсқаушы келіп, түскі ас ішу үшін бір мейрамханаға барып, одан кейін қонақ үйге қайту керек екенін айтты. Олар түстен кейін ирандық келесі ақын Сағдидің кесенесіне баратын болды.

 

 

Тегтер
Басқа бөлімдер