Сәу 14, 2016 11:55 Asia/Almaty

Естеріңізде болса, өткен бағдарламада Мұхаммад пен Рамин Ирандағы білім беру жүйесі жайында әңгімелескен болатын.

 Мұхаммад оқушылардың университетке дайындық курсын өткеннен кейін жалпыға ортақ жоғарғы оқу орнына қабылдау емтихандарына қатысу үшін дайын болатындықтарын білді. Жыл сайын жаз мезгілінде елдегі барлық университеттерге ортақ қабылдау емтихандары өткізіледі. Шамамен бір жарым миллионға жуық талапкер осы ғылыми сайысқа түседі. Мұхаммад пен Рамин өз әңгімелерінің жалғасында Ирандағы оқыту жүйесі жайлы сөйлеседі. Алдымен бүгінгі бөлімнің жаңа сөздерімен танысып, кейін Мұхаммад пен Раминнің әңгімесін тыңдаймыз:

 

 

چه قدر

чеғäдр

қанша

کنکور

конкур

қабылдау емтихандары

خانواده

ханеваде

жанұя

مهم

моһемм

маңызды

براي اينكه

бäрайе инке

себебі

آينده

айäнде

болашақ

دانش آموز

данешамуз

оқушы

تاثير

тäсир

әсер, ықпал

آن تاثير دارد

ан тäсир дарäд

ол әсер етеді

فكر

фекр

ой, пікір

فكر مي كنم

фекр миконäм

ойлаймын

آزمون

азмун

емтихан

آزمون ورودي

воруди

қабылдау емтиханы

دانشگاه

данешгаһ

университет

مشكل

мошкел

қиындық

درست است

дорост äст

дұрыс

امتحان

емтехан

емтихан

بسيار مهم

бесиар моһемм

өте маңызды

دشوار

дошвар

қиын

ديپلم

диплом

аттестат

مي توانند

митäванäнд

жасай алады

آنها شرکت مي کنند

анһа шеркäт миконäнд

олар қатысады

آنها مي توانند شرکت کنند

анһа митäванäнд шеркäт конäнд

олар қатыса алады

مدرسه

мäдрäсе

мектеп

مدارس

мäдарес

мектептер

پيش دانشگاهي

пиш данешгаһи

университетке дайындық курсы

آنها درس خوانده اند

анһа дäрс хандеäнд

олар сабақ оқыған

سال

сал

жыл

زمينه

зäмине

сала

زمينه ها

зäминеһа

слалар

دوره

доуре

кезең

دبيرستان

дäбирестан

жоғарғы мектеп

آن انتخاب مي شود

ан ентехаб мишäвäд

ол таңдалады

رشته

реште

сала, мамандық

سؤال

соал

сұрақ

مخصوص

мäхсус

арнайы

لازم

лазем

қажет

مثلا"

мäсäлäн

мысалы

رياضي

риази

математика

فيزيک

физик

физика

علوم تجربي

олум-е тäджроби

жаратылыс ғылымдары

متفاوت

мотофавет

басқа, бөлек, өзгеше

همه جا

Һäме джа

барлық жерде

يکسان

йексан

бірдей

هر سال

һäр сал

жыл сайын

زمان

зäман

уақыт

معين

моайиан

белгіленген

برگزار مي شود

бäргозар мишäвäд

өткізіледі

شهر

шäһр

қала

شهرهاي مختلف

шäһрһай-е мохтäлеф

әртүрлі қалалар

آنها درس مي خوانند

анһа дäрс миханäнд

олар сабақ оқиды

آنها بايد درس بخوانند

анһа байäд дäрс беханäнд

олар сабақ оқулары керек

 

Енді Мұхаммад пен Раминнің әңгімесіне назар аударыңыздар.

 

محمد - چه قدر کنکور براي خانواده ها مهم است !

Мухаммад: Чеғäдр конкур бäрай-е ханевадеһа моһемм äст!

Мұхаммад: Жанұялар үшін қабылдау емтихандары қандай маңызды!

 

رامين - براي اينكه در آينده دانش آموزان تاثير دارد .

Рамин: Бäрай-е инке дäр айäндейе данешамузан тäсир дарäд

Рамин: Себебі, оқушылардың болашағына әсер етеді.

محمد - فكر مي كنم آزمون ورودي دانشگاه در ايران ، مشكل است .

Мухаммад: Фекр миконäм азмун-е воруди-е данешгаһ дäр Иран, мошкел äст.

Мұхаммад:  Иранда универстиетке қабылдау емтиханы қиын деп ойлаймын.

رامين - درست است . كنكور امتحان بسيار مهم و دشواري است .

Рамин: Дорост äст. Конкур емтехан-е бесиар моһем вä дошвари äст.

Рамин: Дұрыс. Қабылдау емтихандары өте маңызды және қиын емтихандар.

محمد - كساني كه ديپلم دارند ، مي توانند در كنكور شركت كنند ؟

Мухаммад: Кäсани ке диплом дарäнд, митäванäнд дäр конкур шеркäт конäнд?

Мұхаммад: Аттестат алған адамдар қабылдау емтихандарына қатыса ала ма?

رامين - بله . کساني که ديپلم دارند و يک سال در مدارس پيش دانشگاهي درس خوانده اند .

Рамин: Бäле. Кесани ке диплом дарäнд вä йек сал дäр мäдарес-е пиш данешгаһи дäрс хандеäнд.

Рамин: Ия. Аттестаттары бар және бір жыл университетке дайындық курсында оқыған адамдар.

محمد - سوالهاي کنکور در چه زمينه هايي است ؟

Мухаммад: Соалһай-е конкур дäр че зäминеһайи äст?

Мұхаммад: Қабылдау емтихандарының сұрақтары қандай салалар бойынша беріледі?

رامين - سؤالهاي کنکور از کتابهاي دوره دبيرستان و کتابهاي پيش دانشگاهي انتخاب مي شود .

Рамин: Соалһай-е конкур äз кетабһай-е доурей-е дäбирестан вä пишданешгаһи ентехаб мишäвäд.

Рамин: Қабылдау емтихандарының сұрақтары жоғарғы мектеп және университетке дайындық курсы кітаптарынан таңдалып алынады.

محمد - پس براي هر رشته ، سؤالهاي مخصوصي لازم است .

Мухаммад: Пäс бäрай-е һäр реште, соалһай-е мäхсуси лазем äст.

Мұхаммад: Сонда әрбір сала үшін арнайы сұрақтар болады екен ғой.

رامين - بله . مثلا" سؤالهاي رشته رياضي فيزيک از سؤالهاي رشته علوم تجربي متفاوت است .

Рамин: Бäле. Мäсäлäн соалһай-е рештей-е риази физик äз соалһай-е рештей-е олум-е тäджроби мотофавет äст.

Рамин: Ия. Мысалы, математикалық физика мамандығының сұрақтары жаратылыс ғылымдары салаларының сұрақтарынан өзгеше.

محمد - اين آزمون در همه جاي ايران يکسان است ؟

Мухаммад: Ин азмун дäр һаме джайе Иран йексан äст?

Мұхаммад: Бұл емтихандар Иранның барлық жерлерінде бірдей ме?

رامين - بله . اين آزمون هر سال در يک زمان معين در شهرهاي مختلف ايران برگزار مي شود .

Рамин: Бäле. Ин азмун һäр сал дäр йек зäман-е моайиан дäр шäһрһай-е мохтäлеф-е Иран бäргозар мишäвäд.

Рамин: Ия. Бұл емтихан жыл сайын бір белгіленген уақытта Иранның әртүрлі қалаларында өткізіледі.

محمد - پس دانش آموزان ايراني بايد خيلي درس بخوانند .

Мухаммад: Пäс данешамузан-е ирани байäд хейли дäрс беханäнд

Мұхаммад: Ирандық оқушылар сабақты қатты оқулары керек екен ғой.

 

   Ия, Мұхаммад айтқандай, ирандық отбасылар үшін қабылдау емтихандары өте маңызды. Балалары талапкер болып табылатын отбасылар балаларының лайықты кеңістікте сабақ оқулары үшін тыныш орта мен қажетті мүмкіндікті жасайды. Қабылдау емтихандарының сұрақтары жоғарғы мектеп пен университетке дайындық курсы кітаптарынан алынады. Сұрақтар төрт жауапбен беріледі. Оқушылар оның ішінен дұрыс жауапты таңдаулары керек. Емтихан жауаптарын тексеру компьютер арқылы жүзеге асырылады. Сынақтан өткен адамдар мемлекеттік университеттерде оқу мүмкіндігіне ие болады. Әрине, Иранда жеке меншік университеттер де жоқ емес. Оның қатарына, Таяу Шығыстағы ең үлкен бір миллионнан астам студенті бар Исламдық азат университеті де жатады. «Парсы тілін үйренейік» бағдарламасының келесі бөлімін қадағалап, Иран университеттерінің оқыту тәсілдерімен танысыңыздар.

Ескерту! Жаттығуларда келтірілген “ä” дыбысы қазақ тіліндегі қысқа “а” дыбысына сәйкес келеді.