Сабалан тауы
Сәу 14, 2016 12:44 Asia/Almaty
Естеріңізде болса, Мұхаммад пен досы Саид Ардебильден шығып, Лаһрудке бармақ болған еді.
Олар бүгін таңертең Алидің атасының үйіне бару үшін Сабалан атты биік таудың етегінде орналасқан ауылға қарай жолға шығады. Али мен атасы оларды күтіп отыр. Тау арасындағы тас жолдың бұрылыс-қалтарыстары көп екен. Еріген қардың сулары тас жолдың жиегінде ағып жатты. Алидің атасы кәрі, бірақ, тың әрі қайратты адам. Ол – өте қонақжай. Саид пен Мұхаммадты келгеніне қатты қуаныш білдірді. Олар түстеніп, біраз тынығып алғаннан кейін, осы аймақ халқы мен олардың тұрмыс жағдайы туралы сөйлеседі. Түстен кейін барлығы бірге атаның бақшасына барады. Ағаштардағы қызыл-сары алмалардың көздің жауын алғаны соншалық, тіпті, Мұхаммад пен Саид бірнешеуін үзіп алды. Қарт соңғы бірнеше күнде алма терімінің басталғанын айтты. Мұхаммад пен Саид ертең алма жинауға көмектесуге ниет білдірді. Бірақ ол кісі қонақтарының тек демалғанын қалайтынын айтты. Балалар қарияның жастық шағы мен Сабалан шыңына көтерілгені туралы әңгімесін құмарта тыңдады. Сабалан – сөнген жанартау. Оның етегі мен шыңында бірнеше көл орналасқан. Сол маңайдан Мұхаммад пен Саид сол аймаққа қыдырып, шыңға көтерілу үшін келген туристер мен альпинистерді көреді. Алдымен жаңа сөздермен танысалық:
|
Ата |
Педәрбозорг |
پدر بزرگ |
|
Жағдайыңыз жақсы екен |
Хуш бе халетун |
خوش به حالتان |
|
Ауыл |
Руста |
روستا |
|
Көп, өте |
Бесиар |
بسیار |
|
Әдемі |
Зиба |
زیبا |
|
Мына жер |
Инджа |
اینجا |
|
Жаз |
Табестан |
تابستان |
|
Қыс |
Земестан |
زمستان |
|
Әдемі |
Ғәшәнг |
قشنگ |
|
Өте |
Хейли |
خیلی |
|
Суық |
Сәрд |
سرد |
|
Шың |
Ғолле |
قله |
|
Сіз бардыңыз |
Шома рәфтеид |
شما رفته اید |
|
Қанша |
Чеғәдр |
چقدر |
|
Кезде |
Вәқти |
وقتی |
|
Жас |
Джәван |
جوان |
|
Мен болдым |
Мән буәдм |
من بودم |
|
Дос |
Дуст |
دوست |
|
Достар |
Дустан |
دوستان |
|
Достарыммен |
Ба дустанәм |
با دوستانم |
|
Бір рет |
Йек бар |
یک بار |
|
Көл |
Дәриаче |
دریاچه |
|
Біз бардық |
Ма рәфтим |
ما رفتیم |
|
Қайда? |
Коджа? |
کجا ؟ |
|
Тау |
Куһ |
کوه |
|
Жанартау |
Атешфешан |
آتشفشان |
|
Турист, саяхатшы |
Турист |
توریست |
|
Жолаушы |
Мосафер |
مسافر |
|
Бұлар |
Инһа |
اینها |
|
Көңіл көтеру, демалыс |
Тәфриһ |
تفریح |
|
Альпинизм |
Куһнәвәрди |
کوهنوردی |
|
Керемет |
Аали |
عالی |
|
Спортшы |
Вәрзешкар |
ورزشکار |
|
Онда |
Пәс |
پس |
|
Сіз болдыңыз |
Шома будид |
شما بودید |
|
Қазір |
Әлан |
الان |
|
Мен спортпен щұғылданамын |
Мән вәрзеш миконәм |
من ورزش می کنم |
|
Ыстық су |
Аб-е гәрм |
آب گرم |
|
Мен естідім |
Мән шенидәм |
من شنیدم |
|
Алыс |
Дур |
دور |
|
Олар келеді |
Анһа миайәнд |
آنها می آیند |
|
Атақты |
Мәәруф |
معروف |
|
Бірге |
Ба һәм |
با هم |
|
Барыңдар |
Берәвид |
بروید |
|
Міндетті түрде |
Хәтмән |
حتما" |
|
Біз барамыз |
Ма мирәвим |
ما می رویم |
Енді бақтағы Мұхаммд пен қарияға қайта оралып, олардың әңгімелеріне назар аударайық.
|
Мұхаммад: Ата! Жағдайларыңыз жақсы екен. Сіздердің ауылдарыңыз өте әдемі. |
Мухаммад: Педәрбозорг! Хуш бе халетун. Рустай-е шома бесиар зибаст. |
محمد - پدر بزرگ ! خوش به حالتان . روستای شما بسیار زیباست . |
|
Ата: Бұл жер жаз кезінде өте әдемі, бірақ қыста өте суық. |
Педәрбозорг: Инджа дәр табестан хейли ғәшәнг әст, вәли дәр земестан бесиар сәрд әст. |
پدر بزرگ - اینجا در تابستان خیلی قشنگ است ، ولی در زمستان بسیار سرد است . |
|
Мұхаммад: Сіз Сабалан шыңына шықтыңыз ба? Бұл шың неткен әдемі еді! |
Мухаммад: Шомо бе ғәллей-е Сәбәлан рәфтеид? Ин ғолле чеғәдр зибаст! |
محمد - شما به قله ی سبلان رفته اید ؟ این قله چقدر زیباست ! |
|
Ата: Жас кезімде достарыммен бірге бір рет көлге бардым. |
Педәрбозорг: Вәқти джәван будәм, ба дустанәм йек бар бе дәриаче рәфтим. |
پدر بزرگ - وقتی جوان بودم ، با دوستانم یک بار به دریاچه رفتیم . |
|
Мұхаммад: Көл қайда? |
Мухаммад: Дәриаче коджаст? |
محمد - دریاچه کجاست ؟ |
|
Ата: Сабалан тауы – жанартау. Оның шыңында бір көл бар. |
Педәрбозорг: Куһ-е Сабалан йек атешфешан әст. Дәр ғоллей-е ан йек дариаче әст. |
پدر بزرگ - کوه سبلان یک آتشفشان است . در قله آن يك دریاچه هست . |
|
Мұхаммад: Керемет! Онда сіз спортшы болдыңыз ғой? |
Мухаммад: Хейли аали әст. Пәс шомо вәрзешкар будид? |
محمد - خیلی عالی است . پس شما ورزشکار بودید ؟ |
|
Ата: Ия. Мен қазір де спортпен шұғылданамын. Шабильдің ыстық суларына да барып тұрамын. |
Педәрбозорг: Бәле. Мән әлан һәм вәрзеш миконәм вә бе аб-е гәрм-е Шабиль мирәвәм. |
پدر بزرگ - بله . من الان هم ورزش می کنم و به آب گرم شابیل می روم . |
|
Мұхаммад: Сарейн қаласында бірнеше ыстық су көзінің бар екендігін естігеи. |
Мухаммад: Шенидәм чәнд аб-е гәрм дәр шәһр-е Сәрейн һәст. |
محمد - شنیدم چند آب گرم در شهر سرعین هست . |
|
Ата: Ия. Сарейн қаласында да, осы ауылда да бірнеше ыстық су көзі бар. Шабиль ыстық суы да аса алыс емес. |
Педәрбозорг: Бәле. Һәм дәр Сәрейн вә һәм дәр ин руста чәнд аб-е гәрм һәст. Аб-е гәрм-е Шабиль хейли дур нист. |
پدر بزرگ - بله . هم در سرعین و هم در این روستا چند آب گرم هست . آب گرم شابیل خیلی دور نیست . |
|
Мұхаммад: Бұл жерде туристер мен жолаушылар көп екен. Бұлар демалып, альпинизммен айналысу үшін келе ме? |
Мухаммад: Хейли турист вә мосафер дәр инджа һәст. Инһа бәрайе тәфрих вә куһнәвәрди миайәнд? |
محمد - خیلی توریست و مسافر در اینجا هست . اینها برای تفریح و کوهنوردی می آیند ؟ |
|
Ата: Ия. Сабалан мен осы жердің ыстық суы өте атақты. Барлығың бірге ыстық суға да барыңдар. |
Педәрбозорг: Бәле. Сәбәлан вә аб-е гәрмһай-е инджа хейли мәәруф әст. Ба һәм бе аб-е гәрм һәм берәвид. |
پدر بزرگ - بله . سبلان و آب گرمهای اینجا خیلی معروف است . با هم به آب گرم هم برويد. |
|
Мұхаммад: Міндетті түрде Саид және Алимен ыстық суға барамыз. |
Мухаммад: Хәтмән ба Саид вә Әли бе аб-е гәрм мирәвим. |
محمد - حتما" با سعید و علی به آب گرم می رویم . |
Мұхаммад атамен Сабалан тауы және басқа да тақырыптарда әңгімелеседі. Ата Сабаланның бірнеше шыңы бар екендігін, шыңға жақын биіктіктерден ешқашан қардың кетпейтінін және ол жерлерде табиғи мұздықтардың көп екендігін айтады. Оның айтуынша, Сабалан шыңындағы көлді көбінесе мұз басып жатады. Мұз тек жаз мезгілінде ғана ериді. Ең қызықты жайт, осындай таулы әрі суық аймақта көптеген ыстық су көзінің болуы. Иран халқы мен шетелдіктер, әсіресе, көршілес елдердің халқы осы аймақтағы емдік қасиетке ие ыстық суларды пайдалану үшін осы жерге сапар шегеді. Ардебильге жақын орналасқан Сарейн қаласында әрқайсы өзіне ғана тән ерекшеліктерге ие 12 ыстық су көздері бар. Мұхаммад пен Саид Лаһрудте екі күн болады. Тағы бір күнді Сарейн қаласына арнайды. Қаланың кішкене болғанына қарамастан, үлкен қонақүйлер салынған. Жолаушылар үшін ол жерде моншалар бар. Бұл сапар Мұхаммад үшін өте жағымды болды. Ол жаңа аймақтармен танысып, Сабалан тауының етегінде қыдырып, жергілікті дәмді тағамдардан ләззат алды. Сіздер де Иранға келіп, оның әдемі аймақтарынан ләззат аласыздар деп үміттенеміз.
Тегтер
