Ардебиль
Бүгін сіздерді Иранның табиғаты әдемі бір аймағымен таныстырамыз.
Мұхаммад пен досы Саид шаршағандарын басып, біраз саяхаттап келу үшін Саидтің көлігімен бірнеше күндік сапарға шықпақ. Олар Ардебиль облысы мен Ардебиль қаласына баруды жоспарлайды. Бұл облыс Иранның солтүстік-батысындағы таулы аймақта орналасқан. Иранның биік шыңдарының бірі – Сабалан тауы, көптеген ыстық сулар, әдемі ауылдар мен нулы ормандар осы аймақтың тартымдылықтарының қатарына жатады. Мұхаммад пен Саид таңсәріде Теһраннан Ардебильге қарай жолға шығады. Олар бірнеше сағаттан кейін жап-жасыл аймақ – Каспий теңізінің әдемі жағалауына жетеді. Ол жерде шамамен жарты сағат демалып, түскі астарын ішіп, қайтадан жолға шығады. Иранда осындай жап-жасыл аймақтардың бар екенін білмеген Мұхаммад айналасына қызыға қарайды. Жолдың бойында және жолдан алыстау жерлерде ауылдар көрінеді: тас жолдың екі жағалауы орман алқаптармен жабылған. Олардың көзіне жайылып жүрген бірлі-жарым қой отарлары түседі. Егер қаласаңыздар, алдымен жаңа сөздерді үйренейік:
қызық |
джалеб |
جالب |
Неткен қызық! |
Че джалеб |
چه جالب |
екі тарап |
до тараф |
دو طرف |
тас жол |
джадде |
جاده |
орман\ормандар |
джәнгал\джәнгалһа |
جنگل / جنگلها |
егін алқабы |
мәзрәэ |
مزرعه |
бұл жерде |
инджа |
اينجا |
Маған ұнайды |
Мән дуст дарам |
من دوست دارم |
қашан |
кей |
کی |
Біз жетеміз |
Ма миресим |
ما می رسیم |
сағат |
саат |
ساعت |
бес |
пандж |
5 |
Сен шаршадың |
То хасте шоди |
تو خسته شدی |
Мен шаршамаймын |
Ман хасте немишавам |
من خسته نمی شوم |
көп немесе өте |
бесиар |
بسيار |
әдемі |
зиба |
زیبا |
жап-жасыл |
Сарсабз |
سرسبز |
жасылырақ |
сарсабзтар |
سرسبزتر |
салқын |
хонак |
خنک |
салқынырақ |
хонактар |
خنکتر |
бір-біріне |
бе һамдигар |
به همدیگر |
жақын |
наздик |
نزدیک |
жақынырақ |
наздиктар |
نزديكتر |
.... үшін |
бе хатер-е |
به خاطر |
ауа-райы, климат |
Һава |
هوا |
қолайлы ауа-райы |
Һавай-е хуб |
هواي خوب |
қала |
шаһр |
شهر |
қалалар |
шаһрһа |
شهرها |
ауыл |
руста |
روستا |
ауылдар |
рустаһа |
روستاها |
көп |
зиад |
زياد |
ана жерде |
анджа |
آنجا |
Қара! |
Бебин! |
ببین |
сиыр |
гав |
گاو |
сиырлар |
гавһа |
گاوها |
қой |
гусфанд |
گوسفند |
қойлар |
гусфандһа |
گوسفندها |
Мен көремін (көріп тұрмын) |
Ман мибинам |
من می بینم |
мал шаруашылығы, мал фермасы |
дамдари |
دامداری |
жұмыс |
кар |
کار |
маңызды |
моһем |
مهم |
халық |
мардом |
مردم |
Бір кісінің иелігінде болу, біреудікі болу |
Мал-е каси будан |
مال کسی بودن |
осы |
Һамин |
همین |
аймақ |
мантағе |
منطقه |
Мен ойлаймын |
Ман фекр миконам |
من فکر می کنم |
дәстүрлі |
соннәти |
سنتی |
жаңа үлгідегі, заманауи |
модерн |
مدرن |
Бізде бар |
Ма дарим |
ما داریم |
Енді Мұхаммад пен Саидтің әңгімесіне назар аударайық:
Мұхаммад: Қандай қызық! Тас жолдың екі жағалауы не егін алқабы, не орман. |
Мухаммад: Че джалеб! Ду тараф-е джадде иа мәзрәэ әст иа джәнгәл |
محمد - چه جالب ! دو طرف جاده یا مزرعه است يا جنگل . |
Саид: Ия. Мен осы жердің ормандарын қатты ұнатамын. |
Саид: Аре. Ман джангалһай-е инджа ра хейли дуст дарам. |
سعيد - آره . من جنگلهاي اينجا را خيلي دوست دارم . |
Мұхаммад: Ардебильге қашан жетеміз? |
Мухаммад: Кей бе Ардебиль мирасим? |
محمد - کي به اردبيل مي رسيم ؟ |
Саид: Сағат бесте. Шаршадың ба? |
Саид: Саат-е пәндж. Хасте шоди? |
سعيد - ساعت 5 . خسته شدي ؟ |
Мұхаммад: Жоқ. Мына жер өте әдемі әрі жап-жасыл екен. Шаршамаймын. |
Мухаммад: На. Инджа бесиар зиба ва сарсабз аст. Хасте немишавам. |
محمد - نه . اينجا بسيار زيبا و سرسبز است . خسته نمي شوم . |
Саид: Ия. Бұл жер Теһранға қарағанда жасылырақ, ауа-райы да салқынырақ. |
Саид: Бале. Инджа сарсабзтар аз Теһран аст ва һава һам хонактар аст. |
سعيد - بله . اينجا سرسبزتر از تهران است و هوا هم خنکتر است . |
Мұхаммад: Бұл жерлерде қалалар бір-біріне жақын орналасқан. |
Мухаммад: Инджа шаһрһа бе һамдигар наздиктаранд. |
محمد - اينجا شهرها به همديگر نزديکترند . |
Саид: Ауа райы қолайлы болғандықтан бұл жерде қалалар мен ауылдар көп. |
Саид: Бе хатер-е һавай-е хуб шаһрһа ва рустаһай-е зиади дар инджа һәст. |
سعيد - به خاطر هواي خوب ، شهرها و روستاهاي زيادي در اينجا هست . |
Мұхаммад: Ана жақты қара! Тас жолдың маңында көп сиырлар мен қойлар жүр. |
Мухаммад: Анджа ра бебин! Гавһа ва гусфандһай-е зиади наздик-е джадде һастанд. |
محمد - آنجا را ببين . گاوها و گوسفندهای زيادي نزديک جاده هستند . |
Саид: Мал шарушалығы ауыл адамдары үшін маңызды кәсіп болып табылады. |
Саид: Дамдари йек кар-е моһем барай-е мардом-е рустаһа аст. |
سعيد - دامداري يک کار مهم براي مردم روستاها است . |
Мұхаммад: Бұл сиырлар мен қойлар осы аймақ халқының малы мы? |
Мухаммад: Ин гавһа ва гусфандһа мал-е мардом-е һамин мантағе һастанд? |
محمد - اين گاوها و گوسفندها مال مردم همين منطقه هستند ؟ |
Саид: Ия. Солай деп ойлаймын. |
Саид: Бәле. Фекр миконам. |
سعيد - بله . فکر مي کنم . |
Мұхаммад: Мал шаруашылығы Иранда дәстүрлі кәсіп пе? |
Мухаммад: Дамдари дар Иран соннати аст? |
محمد - دامداري در ايران سنتي است ؟ |
Саид: Ауыл адамдары сиыр мен қой ұстайды. Бірақ, заманауи мал фермалары да бар. |
Саид: Мардом-е рустаһа гав ва гусфанд даранд. Вали дамдари-е модерн һам дарим. |
سعيد - مردم روستاها ، گاو و گوسفند دارند . ولي دامداري مدرن هم داريم . |
Мұхаммад сол аймақ халқының тұрмыс-жағдайы туралы сұрайды. Саид оған егін және мал шаруашылығының осы аймақ тұрғындарының басты кәсіптерінің бірі екенін айтады. Ардебиль облысының халқы әзірбайжан тілінде сөйлейді. Бірақ олар парсы тілін де біледі. Жеміске толы бақтар, әдемі ну ормандар, дөңнен дөңге өтетін бұрылыс-қалтарысы көп тас жол Мұхаммад үшін өте қызық болды. Тас жолдың бойында кейбір балалар таңқурай, жаңғақ сияқты нәрселер сатып тұр екен. Жол жағалауында асханалар мен кофеханалар да бар. Көлік жүргізуден шаршаған Саид Мұхаммадқа бір кофеханаға тоқтап, шай ішуге ұсыныс жасайды. Мұхаммад та осы аймақтың тұрғындарымен танысуға қарсы емес еді. Олар бір кофеханаға тоқтағаннан кейін бір ауыл тұрғынымен әртүрлі нәрселер туралы әңгімелесті. Осы әңгіменің жалғасын білгілеріңіз келсе, біздің келесі бағдарламамызды да қадағалаңыздар. Қазір сіздермен қош айтысамыз. Сау-саламатта болыңыздар!