Pars Today

Имам Хомейнидің жеке ерекшеліктерінің бірі және оның отбасы мүшелерімен қарым-қатынасы оның қартайғанына қарамастан жеке жұмысын өзі атқаруға тырысып, ешкімді мазаламады. Оның Париждегі серіктерінің бірі Марзие Хадидчи бұл ерекшелік туралы былай дейді: «Парижде имам өзінің кеңсесін ретке келтіру, хаттар мен жаңалықтарды ұйымдастыру, тіпті қиын мұрағат жұмыстарын жүргізу сияқты жеке жұмысының барлығын өзі атқаратын».  

Ходжат-ул-Ислам Хасан Сақафи де имамның оның кесірінен басқалардың зардап шегуін қаламайтын бұл қасиетін қуаттап, осы тұрғыда: «Имам өз жұмысын басқаларға тапсырмады. Мысалы, таблетка алайын десе, анау таблетканы бер демей, орнынан тұрып, таблетканы өзі алды, тіпті басқалар қарсы болса да, бұл жұмысты бізге қалдыр, олар қарсылық білдірді. Олар басқаларды мазалағысы келмеді және өздерін басқалардан жоғары санамады»,- деді.   

Ол әйеліне және отбасы мүшелеріне үй жұмыстарын орындауға көмектесті және көмек көрсету жәннәттән келетініне сенді. Бұл туралы имамның қыздарының бірі Сиддиқе Мұстафави былай деп жазады: «Имам әрқашан үй шаруасына көмектесетін және  бізге көмектің жәннәттән келетінін айтатын». Мысалы, шайды өзі құйып алатын. Бір стақан су алғысы келгенде де ешкімге бұйырмайды, неге айтпадың десек, ас үйге өздері барып, стакан қайнатады? Имам өзім жұмыс істеуім керек дейді».                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               

Имамның отбасы мүшелерінің арасындағы мінез-құлқының тағы бір ерекшелігі – үйдегі тәртіпті құрметтеу. Қалай болғанда да, кез келген елдегі сияқты, барлық отбасында барлық отбасы мүшелері ұстануға тиісті ережелер мен ережелер бар, әйтпесе отбасы жүйесі шайқалады. Захра Мұстафави әкенің отбасы ережелерін сақтауды талап ететіні туралы былай дейді: «Кейде қоғамда мемлекеттік заңдар емес, адамдар үшін заң болып табылатын нәрселер болады. Енді біздің үйде тәртіп болса, мысалы, анамыз үйге тәртіп орнатқан болса, олар міндетті түрде орындайды делік. Мүмкін имам келіп «мен осында отырғым келеді» десе, біздің анасы: «Жоқ, енді бұл жерде ешкім отырмауы керек, ол бірден отырады», - дейді.

Имам жанұяда  өзгелердің жағдайын ескеріп, бұл мәселеде әйелімен әсіресе ақылдасып, тіпті рұқсат сұраған.  Имамның туыстарының бірі Марзие Хадидчи бұл тұрғыда былай деп жазады: «Имам әйелін үйге емін-еркін қалдыратын және оны құрметтейтін, мысалы, арнайы қонақ келген күні олар одан рұқсат сұрайтын».

Имам Хомейни күн мен түннің барлық сағаттары, минуттары мен сәттері үшін жоспар құрып, уақыттарын босқа өткізуге жол бермеді. Бірақ бұл жоспарларды жүзеге асыру арқылы басқа отбасы мүшелеріне кедергі жасамауға әрқашан мұқият болды, әсіресе парыздарды орындауда және мұстахаб, сондай-ақ түнгі намазды оқу, ғибадат жасауда отбасының басқа мүшелеріне қиындық тудырмады.

Имамның серіктерінің бірі Мұстафа Кафашзаде оның діни парыздарды орындаудағы дәлдігі мен сезімталдығы туралы былай деді: «Имамның әйелі имамның күн сайын түнгі намаз оқығаны және оны мен балаларды мазаламауғы талпынғаны туралы айтатын. «Өзіміз ояу болған күні болмаса, тіпті бір түн имамның намаза үшін оянған емеспіз.  Жолға шыққанда да имам намаз үшін оянатын және басқаларды мазаламау үшін ақырын қозғалып, ақырын вузу алатын». Сондай-ақ, имамның күйеу баласы Махмуд Бружерди де осы жайтқа тоқталып: «Түн ортасында имам түнгі намазға тұрғанда шамды жақпай,  алдын ғана жарықтандыратын өте кішкентай шамды пайдаланды. Имам басқалар оянып кетпесін деп, ақырын жүретін».

Имамның адамгершілігі мен мінез-құлқындағы тағы бір ерекшелік – ол отбасы мүшелерін артық ақыл-кеңеспен шаршатпайтын. Имамның өз отбасы мүшелері мен жалпы Иран халқы арасындағы жоғары мәртебесі мен зор құрметін ескере отырып, оның кез келген кеңесі өте құпталды. Бірақ имам басқаларға амалымен үлгі болуы керек деп санады және  ақыл-кеңестерімен отбасы мүшелерінің интеллектуалдық және адамгершілік дамуына кедергі келтірмеді. Ол отбасы мүшелеріне өз пікірлерін білдіруге және шешім қабылдауға және жауапкершілікті қабылдауға мүмкіндік берді. Имамның танымалдылығы басқаларға міндет жүктемеді.  Ходжат-ул-Ислам Сейед Махмуд Дааи бұл жөнінде: "Имам    балаларын өздері мақсатқа сай деп санаған кез келген әдіс пен тәсілді таңдауда еркін қалдыратын»,- деді.

Үйлену және жар таңдау мәселесінде имам Хомейни жалпы кеңес беруге шектелетін, балалары мен немерелерін таңдау құқығынан айырмаған. Мысалы, олар балалардың некеге тұру мәселесінде екі отбасының бірдей болуының маңыздылығын атап өтті, бірақ істерге араласпады. Имамның балаларының бірі Захра Мұстафави бұл туралы былай дейді: «Имам қыздары үшін де, ұлдары үшін де әйел таңдауда олардың отбасыларына көп сенім артқан. Имам жанұялардың  діни дәстүрлері болуы, иманды және берік болу керектігін айтатын».   

Марзие Хадидчи бұл пікірге тоқталып: «Имамның пікірінше, әркімнің және  балаларының бостандықтардың ішінде жар таңдау құқығы бар. Сондықтан қыздары тұрмысқа шыққанда, имам: «Мен мына адамды ұсына аламын,  бірақ түпкілікті пікір балаларым, сендердікі»,- дейтін. Содан кейін егер қыздар үйленгісі келмесе, бұл мәселе жабылатын.

Имам балалар мен отбасы мүшелеріне ғылым үйренуге кеңес беріп, ынталандырды, бірақ егжей-тегжейге тоқталмады. Имамның немерелерінің бірі Атефе Эшраги бұл жайында былай дейді: «Университетке түсуім үшін одан бірнеше рет дұға етуді өтіндім, ол үнемі барлығы үшін дұға етемін, сен үшін де дұға етемін деп айтатын». Саланы таңдауға қатысты ол нақты бір саланы ұсынбады. Имам қарым-қатынаста өте байсалды болды, кейде ол бізді жеңілдетеді, бірақ ол біз шешім қабылдаушы болуымыз керек деп есептеді және бізге тек басшылық жасады».

Бұл жөнінде имамның келіні Фатима Табатабаи да: "Қыздарының оқуына келгенде де жағдай солай болды. Имам міндетті түрде белгілі бір саланы оқу керек деп талап етпеген. Бұл істерге араласпады. Ең көбі оларға білім алуға кеңес берді»,- деп есіне алатын.