Имам Саджад (ғ.с.) және ислам үкіметін құрудың негізін қалау
Ақп 25, 2023 21:51 Asia/Almaty
Барлық пайғамбарлар мен пәк имамдардың ең маңызды мақсаты әділдік, жан-жақты қауіпсіздік, экономикалық өркендеу, ахлақ пен ізгі қасиеттерді тарату үшін илаһи үкімет құру болды. Имам Саджад (ғ.с.) дәуірінде кең тараған бұрмалауларға байланысты исламдық үкіметті құру мүмкін болмады, сондықтан имам ұзақ мерзімді ислам үкіметін құрудың негізін қалау үшін бар күш-жігерін жұмсады.
Хиджри күнтізбесінің 38 жылы (659 ж.) шағбан айының 5-ші жұлдызында Алла Тағаланың тағдыры тағы да таңырқатып, Мәдина қаласында Алла Елшісінің әулетінен тағы бір жұлдызды дүниеге келді. Имам Хұсейннің (ғ.с.) екінші ұлы Шахрбану атты ирандық ханшайымнан дүниеге келген. Әкесі оған Әли есімін таңдаған, бірақ кейін оның ғибадаттары ұлық болғандықтан және көп сәжде жасағандықтан оған көп сәжде жасайтын Саджад деген лақап ат қойылды.
Имам Бақер (ғ.с.): «Әкем хазірет Саджад Алланың нығметтерінің әрқайсысын сәжде жасап қана айтқан. Ол сәжде жасап, Аллаға шүкіршілік етпесе, оның дерті басылмады. Ол парыз намазын орындап, сәждемен аяқтайтын. Аллаға сәжде қылмаса екі адамның арасындағы айырмашылықты шеше алмады, Оның барлық сәжде орындарында сәжденің әсері айқын көрінетін, сондықтан әкем Саджад деп атаған.
Имам Саджад (ғ.с.) имамдыққа ислам қоғамы қиын кезеңдерді бастан кешіріп жатқан кезде жетті. Уахи әулеті Бәни Умайяд саясаткерлерінің ең ауыр жалаларына ұшырады. Діни құндылықтар бұрмалану мен өзгерістерге ұшырады. Діни ережелер әулиелік көзілдіріктің ойынына айналып, ырымшылдық кең тарады. Омеяд билеушілерінің ұрып-соғу, азаптау және қорқытуы астында ерлік пен шәһидтік рухы жоғалып кетті.
Адамдардың Алла елшісінің әулетімен кез келген байланысқа түсуіне жол бермеу және оқшаулау – сол кездегі билеушілердің Пайғамбардың пәк әулетімен күрестегі ең маңызды саясаттарының бірі болған шексіз қатаңдық. Имам Саджад (ғ.с.) имамдығын осындай заманда бастады. Бұл бастама оның ардақты әкесі имам Хусейн (ғ.с.) мен оның 72 серігі Кербалада шәһид болғаннан кейін тұтқында болуымен қайшы келді. Имам осы өте қиын және шаршаған кезеңде Язид пен Омеяд әулетінің зұлымдығы мен қылмыстарын әшкерелеу міндетін мойнына алып, бұл міндетті жақсы орындады.
Имамның Куфа, Шам және Мәдина қалаларында жасаған тарихи уағызы халыққа үлкен әсер қалдырды. Бір рауаятта бұл уағыздан кейін Сирия халқы имамның сөзінен қатты әсер етіп, жылай бастағаны айтылады. Сол жерде кейбір адамдар наразылық білдіру үшін ауыздарын ашты, ақырында Язид Пайғамбардың (с.ғ.с.) әулетіне қатысты мінез-құлқын қайта қарауға мәжбүр болды, соншалықты ол Имам Хусейнді (ғ.с.) өлтіру үшін Ибн Зиядты айыптап: «Егер мен болғанымда, Хусейнді ешқашан өлтірмес едім».
Имам Саджадтың міндеттерінің бірі Кербала дастанын ұмытылмас ету болды. Омеяд билеушілері әртүрлі үгіт-насихатпен Ашура оқиғасын адамдар жадынан өшіруге тырысса, имам Саджад (ғ.с.) имам Хусейнді (ғ.с.) және оған қарсы түрлі жолдармен жасалған қылмысты еске алды. Мысал ретінде, қасапшы қой бауыздаумен айналысқанда, имам Саджад (ғ.с.) имамының бар күшімен және қорқатынымен өткелде тұрып, адамдар оған қадала қараған кезде қасапшыдан оның бар ма, жоқ па деп сұрайтын. мына жануарға су бердің бе, бермедің бе? Қандай жауап болса да, имамның көз жасы ағып: «Әкем, Алланың пайғамбарының ұлы Хусейн еріндері шөлдеп шәһид болды! Бұл жанып тұрған ерлердің көз жасы адамдарға Кербала апатының ұлылығын сезінді және Ашура дастанының үлкен өлшемдерін сезінді.
Әділдік, жан-жақты қауіпсіздік, экономикалық өркендеу, ахлақ пен ізгі қасиеттерді тарату үшін илаһи үкімет құру барлық пайғамбарлар мен пәк имамдардың ең маңызды мақсаты болды. Имам Саджад (ғ.с.) дәуірінде кең тараған бұрмалауларға байланысты исламдық үкіметті құру мүмкін болмады, сондықтан имам бар күш-жігерін ұзақ мерзімді исламдық үкімет құрудың негізін салуға жұмсады. Ислам қоғамын құру үшін интеллектуалдық және ақыл-ой негізі бәрінен де қажет және маңызды және сол кездегі Ислам әлемінде болған жағдайда бұл ақыл-ой және интеллектуалдық астар көп жылдар бойы жасалуы керек нәрсе болды. Қатты тұншығу жағдайында имам адамдарды діннің ақиқаттары мен тағылымдарымен таныстыру және ислам әлемінде революция жасау үшін жаңа жолға түсті.
Имам Саджад (ғ.с.) қалаған ұғымдарын білдіру үшін дұға және уағыз айтудың екі әдісін қолданды. Дұғаны пайдалану Исламның таза идеялары мен ілімдерін түсіндірудегі жаңа жоспар және басқару жүйесіне қарсы көзге көрінбейтін күрес болды. Осылайша, халық таза діни идеяларды жақсы жағынан біртіндеп танып, болашақта жұмыс істеуге мүдделі және сауатты діндарлар тобы құрылды. Имамның дұғалары моральдық қозғалыс болғанымен, жын-шайтандық күштерге қарсы бейбіт күрес болды, бірақ олар да тамыр жайды. Имам бұл әрекетімен және өзінің жоспарымен соғысу жолы тек қылышпен шектелмейтінін көрсетті. Өйткені кейбір жағдайларда қылыш өзінің тиімділігін толығымен жоғалтады және тіпті керісінше нәтиже береді.
Имам Саджад (ғ.с.) «Имам Саджад (ғ.с.) заң трактаты» деп танымал болған илаһи ережелер мен заңдарды түсіндіру үшін егжей-тегжейлі еңбегін қалдырды. Бұл трактатта адамдардың әртүрлі лауазымдарда бір- біріне ие болған құқықтарының барлығы айтылған. Мысалы, Алланың құқығы, ислам қоғамының әміршісінің құқығы, адамның ислам қоғамының әміршісінің алдындағы құқығы, адамның өз достары, көршілері алдындағы құқығы және т.б.
Имам бұл трактатта, егер бір күні исламдық басқару жүйесі пайда болса, мұсылмандардың санасында адамдар арасындағы қазіргі қарым-қатынастар сол жүйеде қалыптасып, реттеле берсін деп, болашақ жүйенің қарым- қатынастарының негіздерін айтқан. Яғни, адамдарды болашақта үкіметі құрылатын Исламмен таныстырды. Имам осылайша 35 жыл ішінде Ислам әлемінің қолайсыз атмосферасын өзінің мұрагерлері ислам қоғамы мен исламдық үкімет құру жолындағы негізгі және соңғы әрекеттері мен талпыныстарын жүзеге асыра алатын бағытқа көшірді.
«Сахифе Саджадиенің» 47-ші дұғасының бір бөлігінде: «Уа, Раббым, өз басшың арқылы кітабын, заңдарын және дәстүрлерін бекіт және ол арқылы залымдар жойған дініңнің белгілерін қалпына келтіре гөр. Ол арқылы залымдардың өз жолыңызға деген агрессиясын және қиындығын жоя гөр. Уа, Алла, мәртебесін мойындатқан имамдарымыздың достарына Алла разы болсын.
Биік мәртебелерін мойындап, солардың жолын ұстанып, істеріне ерген имамдарымыздың достарына Алла разы болсын..»,- деп айтылды.
