Жеке аскетизмнен саяси қарсылыққа дейін: Ислам революциясы жетекшісінің қарсылық символына айналуының сыры
ParsToday – Қырғызстандық сарапшы аналитикалық жазбасында былай деп жазды: «Ислам революциясының жетекшісі аятолла Хаменеи өзінің жеке аскетизмімен, рухани беделімен және саяси табандылығымен Батыстың орнатқан тәртібіне қарсылық көрсетудің жаһандық символына айналды».
ParsToday ақпарат агенттігінің IRNA-ға сілтеме жасап хабарлауы бойынша, Қырғызстанның аймақтық мәселелер жөніндегі сарапшы Қадыр Маликов дүйсенбі күні Eurasia Today ақпарат сайтында жарияланған аналитикалық мақаласында: «Елдердің (ислам елдері) Палестинаға қатысты жалпы үнсіздігі жағдайында Иран өзінің принципті ұстанымын сақтап қалған жалғыз ел болып табылады»,- деп қосты.
Араб елдері мен Израиль режимі арасындағы қарым-қатынастардың қалыпқа келуіне тоқталып: «Теһран шындықты айтуды жалғастыруымен бірге, өз сөздерін іс-әрекетпен де растайды. Бірақ бұл табандылықтың ауыр бағасы бар; санкциялар мен тұрақты қоқан-лоққылар - алпауыт державалардың бұйрығына бағынудан бас тартудың бағасы»,- деп қосты.
Қырғыз сарапшысы Иранды дүние жүзіндегі миллиондаған адамдардың қарсыласу символына айналдырған принциптер үшін жоғары баға төлеуге дайын екенін атап өтті.
Теһранның ықпалының әскери-саяси текетірестен асып түсетінін және күшті идеологиялық концепцияға негізделгенін баса айтқан Маликов: «ИИР батыстық күш орталықтарына қарамай, қорғаныс, басқару және дамуды қамтамасыз етуге қабілетті тәуелсіз мемлекет құру мүмкіндігін көрсетуде»,- деп мәлімдеді.
Ол: «Дәл осы идеологиялық құрамдас Ислам республикасының қарсыластарын оның әскери әлеуеті сияқты қорқытады және Батыстың қысымына сәтті қарсы тұру шынайы тәуелсіздікке ұмтылған басқа халықтар мен елдерге жұқпалы болуы мүмкін»,- деп қосты.
Қос діни және саяси заңдылығы бар қуатты көшбасшының бейнесі
Маликов Иранның рухани басшылығының құдіреттерінің негіздеріне тоқталып, аятолла Сейед Әли Хаменеидің символдық билігі төменде көрсетілген үш тірекке негізделгенін атап көрсетеді:
Біріншіден, аскетизм мен қарапайымдылық: сән-салтанатсыз, сарайсыз, үлкен банктік есепшотсыз өмір. Бұл өмір салты әлем көшбасшыларының көпшілігінің өмір салтына мүлдем қайшы келеді.
Екіншіден, терең білім мен көрегендік: фиқһи мұжтаһид дәрежесі, философия, поэзия және ислам фиқһын меңгеру, жастар мен студенттерден бастап әскери қызметкерлер мен қарапайым адамдарға дейін қоғамның әртүрлі топтарымен үздіксіз байланыста болу.
Үшіншіден, бір мезгілде діни және саяси заңдылық: Аятолла Хаменеи әрі діни билік, әрі саяси көшбасшы; заңдық билік пен саяси билікті бір тұлғада біріктіретін бірегей ұстаным. Көптеген шиіттер үшін ол әрі «ізбасар билік» әрі «мемлекеттің қамқоршысы» болып табылады.
Маликовтың айтуынша, тіпті көптеген сунниттер үшін бұл көрсеткіш араб басшыларының бірінен соң бірі шегініп кетуіне байланысты бірте-бірте исламдық оянудың символына айналды.
Батыстың басқа парадигмаға тап болған дилеммасы
Ол осы жазбасын жалғастырды: Батыс БАҚ аятолла Хаменеи сияқты тұлғамен қарым-қатынас жасауда қиындықтарға кезігуде, өйткені болмысты жоюдың әдеттегі құралдары оған қарсы тиімсіз. Алтын сағат тақпаған, сарайы жоқ, атына жемқорлық фактісі тіркелмеген адамды келеке ету оңай емес. Жеке әрекет, табандылыққа және интеллектуалдық төзімділікке негізделген моральдық бедел дәстүрлі үгіт-насихат соғыстарына төтеп бере алмайды.
Имамның мұрасы және қарсыласу түсінігі
Маликов аятолла Хаменеидің имам Хомейнидің (р.а.) идеологиялық мұрагері ғана емес, сонымен бірге оның идеялары мен «исламдық ояну» және «қарсыласу» сияқты институттық тұжырымдамаларын кеңейткенін баса айтады. Революциялық жетекшілердің интеллектуалдық құрылымы ислам құқығы, әлеуметтік әділеттілік және жаңа отаршылдыққа қарсы күрестің жиынтығы болып табылады.
Иран көшбасшысының жаһандық маңызы
Ол баяндамасында: «Аятолла Хаменеидің тұлғасы ұлттық және діни шекаралардан асып, бір полярлы әлемге қарсылық көрсетудің символына айналды. Көптеген көшбасшылар қысқа мерзімді табыстар үшін принциптерді құрбан етуге дайын болған заманда оның табандылығы ерекше құндылыққа ие болды»,- деп қосты.
«Бұл жай ғана діни немесе саяси анықтама емес, дамудың баламалы жолының символы. Жаһандық гегемонның қатты қысымы жағдайында да егемендік пен абыройды сақтауға болатынының дәлелі», -деп жалғастырады Маликов.
Сарапшы сөзін қорытындылай келе, «Батыс әлемі моральдық беделі жеке үлгі мен тұрақтылыққа негізделген терең берілген басшымен бетпе-бет келіп отыр және Иранның рухани жетекшісінің әлемдік қарсыласу символына айналуының басты себебі де осы болуы мүмкін» деді.
