Иранда вакфқа беру ежелден басталған. Ол Иран сәулет өнеріне ерекше әсер етті. Қоғамдық орындарды вакфқа беру, әсіресе қалаларда халықтың әлеуметтік өмірі мен тұрмыс жағдайының жақсаруына көп көмектесті. Екінші жағынан, вакф Иран сәулетшілері мен өнерпаздарының күш-қабілеттерінің көрініс табуына септігін тигізді.

Иранның қоғамдық және тарихи ғимараттары Ислам сәулет өнерінің мақтануға тұрарлық ескерткіштері мен Иранның бай мәдениетінен хабар беретін үлгілер болып саналады.

Иманның маңызды көрсеткіштерінің бірі ретінде Құдай жолында қаржы жұмсау – илаһи діндердің назарына алынып, қуатталып отырған.

Ислам дініне бет бұрған әрбір тайпа мен ұлт Алланың бірлігі мен хазірет Мұхаммед (с.ғ.с.) жолдауының хақтығына кәулік етіп отырған. Халықтар Ислам дініне енгеннен кейін ғибадат ететін орындар салуға қажеттілік туындады.

Әрбір діннің өзіне тән арнайы рәсімдері мен әдет-ғұрыптары бар. Бұл рәсімдерде халықтардың нанымсенімі мен салтдәстүрлерінің бір бөлігі таныстырылады. Аталмыш әдетғұрыптар әдетте әлгі діндерді ұстанушылардың бір ортаға бірігуіне жағдай жасайды. Әрине арнайы рәсімдерді орындаудың арнайы кеңістіктерді қажет ететіндігі айқын.

Иран жерінің көп бөлігінде климаттың құрғақ немесе жартылай құрғақ болуы осы ұлан ғайыр далада әртүрлі архитектуралық ескерткіштердің туындауына ықпалын тигізді. Иранда жауын шашын мөлшерінің салыстырмалы түрде аз болуына байланысты ежелден ақ кең ауқымды даланың көп бөлігінде су табуға үлкен талпыныстар жасалды және ирандықтар өз күш қабілеттерін пайдалану арқылы ондаған шақырым қаннат жерасты су каналдарын қазды.

Өткен ғасырларда монша салу табыс табу үшін жасалмаған. Бұл ізгілікті іс діни сенім мен ақлақтық негізден бастау алып отырған. Бай әрі қайырымды адамдар ақыреттік сыйлыққа деген сенім-иманмен және өздерінен кейін жақсы ат қалу үшін монша салуға тырысқан.

Бүгінге дейін Иран сәулет өнерінің көптеген үлгілері, әсіресе мешіт, базар, керуен сарай және көпір сынды қалалық кеңістіктердің архитектуралық жобаларымен таныстырдық. Өткен бағдарламада Ирандағы қоғамдық моншалардың архитектуралық жобасы жайлы сөз қозғап, олардың әлеуметтік ерекшеліктері мен тарихи қалыптасу жолына аздап тоқталып өттік.

Иранда көпір салу басқаларға жақсылық жасау мақсатында ежелден келе жатқан әлеуметтік-мәдени дәстүрлер негізінде салынатын архитектуралық үлгі болып табылады. Иранның әлеуметтік тарихында көпір, монша, медресе мен мешіт сияқты қоғамдық ғимараттар мен құрылыстар салу кең таралған еді. Әлеуметтік қауіпсіздік қамтамасыз етілген әрбір заманда осындай ғимараттарды салу қолға алынып отырған.

Ирандағы сәулет өнері мен инженерлік іс табиғаттың төрт элементі – от, жел, су және жермен тығыз байланысты. Жер – сәулет өнерінің негізгі элементі. Әртүрлі панорамалар – күмбездер, қабырғалар мен ғимараттар сәулет өнерінің негізгі кеңістіктерін құрайды.