Қаң 14, 2021 18:48 Asia/Almaty
  • Имам Хомейнидің мектебінде (28)

Имам Хомейнидің пікірінше, мұсылмандардың қорлығының негізгі себебі – өзара бірліктің болмауы. Сондықтан Исламның алғашқы кезіндегіндей үкіметтің құрылуы - қорлыққа қарсы тұрудың және ислам үмбетінің өткен даңқын қайтаруының жалғыз жолы.

Имам Хомейнидің пікірінше, мұсылмандардың қорлығының негізгі себебі – өзара бірліктің болмауы. Сондықтан Исламның алғашқы кезіндегіндей үкіметтің құрылуы - қорлыққа қарсы тұрудың және ислам үмбетінің өткен даңқын қайтаруының жалғыз жолы.

Имам Хомейни, өзіне дейінгі кейбір Сейед Джамал сынды діни реформаторлар сияқты ислам әлеміндегі теория саласында да, іс жүзінде де бірлік мәселесіне шынайы назар аударды. Сонымен қатар, имам Хомейни - исламдық бірлік идеясын жүзеге асыру үшін үкімет құруға талпынды және осы жолмен ислам әлемінде өзгеріс енгізуге қол жеткізген санаулы ойшылдардың бірі. Ол сондай-ақ өзінің билігі кезінде осы идеяны ұстанды және ислам елдерінің кейбір авторитарлық және тәуелді билеушілері үшін күрделі сынақ тудырды. Өйткені Ислам революциясы ислам стандарттары бойынша бостандық пен тәуелсіздікке ие болатын үкіметтің құрылуының хабаршысы болды. Ислам әлемінің кең жерінің бір бұрышында исламдық үкіметтің ұмтылыстары мен идеяларын объективті түрде көрсете білген имам Хомейни әлемдік ислам үкіметін құру үшін ұлы ислам елін қалыптастыру идеясын жүзеге асыруды ешқашан назардан тыс қалдырмады. Ол әлемдік исламдық үкімет құру үшін ұлы ислам елін құру идеясын жүзеге асыруды ешқашан назардан тыс қалдырған емес. Ол әлемдік исламдық үкімет құру үшін Ислам елін құру идеясын жүзеге асыруды ешқашан назардан тыс қалдырған емес. Имамның «бірлікке» шын берілгендігі оны ислам әлемінің ең көрнекті революциялық қайраткері етіп қана қоймай, әртүрлі исламдық секталар мен секталар арасында өте жоғары орынға ие бола алды. Имам Хомейни ойында бірлікке құдайлық және рухани бастауы бар танымдық және құндылықтық үйлесімділік жатады. Мұндай бірлік қоғамдағы сыбайлас жемқорлықтың алдын-алу болып табылады. Имам Хомейни ислам дініне негізделген мұсылмандардың бірлігін исламның басындағы табиғаттан тыс күш пен батылдықтың кілті деп тауып: «Егер мұсылмандар исламның алғашқы күндеріндегі қадір-қасиеттеріне ие болып, исламға және сөздің бірлігіне жүгінетін болса, бұл сол табиғаттан тыс күш пен батылдықты жасаған исламның осі болар еді»,- деді.

Имам Хомейни ислам әлеміндегі алшақтықтың тамырын түсіндірудегі екі маңызды және негізгі факторларға назар аударды: үкімет пен халықтың арақашықтығы және исламдық елдердің билеушілерінің арасындағы айырмашылық. Біз де, мұсылмандар және барлық исламдық мемлекеттер бетпе-бет келетін екі проблема туралы біледі: бірі - үкіметтердің арасындағы мәселе, өкінішке орай оны әлі шеше алмаған . Екіншісі – мемлекеттер мен халықтар арасындағы проблема. Үкіметтер халықтар оларды  қолдамайтындай әрекеттенді. Үкіметтер үшін туындайтын проблемалар және оларды халықтар шешуі керек. Имам Хомейни бөгделер мен әлемнің билікқұмарларының рөлін мұсылмандар мен исламдық елдер арасында алауыздық тудыру рөлін тағы бір өте маңызды факторы ретінде көрсетіп: «Мұсылман елдері арасындағы алауыздық ислам елдерінің басшыларының сатқындығынан немесе олардың білімсіздігінен туындайды. Исламды сунни мен шиит, күрд пен парсы болу маңызды емес, исламда бәріміз бауырласпыз және біргеміз.   Барлығы исламға қызмет етіп, ислам үшін болғысы келетін қоғамда сүнни мен шиіт болу мәселелер көтерілмеуі керек. Біз бәріміз ағайындымыз және біргеміз. Бұл қайшылықтың себебі емес, бізде айырмашылықтар мен қайшылықтар болмауы керек. Шиит пен суннит бауырлар кез-келген келіспеушіліктен аулақ болуға тиіс. Біздің арамыздағы қайшылықтар тек шиит дініне, не суннит дініне, не ханафи мазһабына, не басқа мазһабқа сенбейтіндердің мүддесінде ғана. Олар сүнниттерді де, шиіттерді де қабылдамайды, екеуінің арасында қайшылық тудыру жолын біледі».

Имам Хомейни АҚШ пен Израильдің мұсылмандар арасында алауыздық тудырудағы рөлін өте маңызды деп санайды және барлық мұсылмандарды осы дұшпандармен, әсіресе Израильмен, қарсы тұру үшін топтасуға шақырады. Ол жалпы жаудың - Израильдің болуын ислам әлемін біріктірудің әлеуетті негізі ретінде қарастырады және мұндай дұшпанның болуына қарамастан, ислам елдерінің бірікпеулеріне тоқталып, мұны жұмбақ деп атап: «Мен үшін бұл мәселе – жұмбақ.  Барлық исламдық мемлекеттер мен ұлттар бұл аурудың не екенін біледі ме? Олар бөгделердің олардың арасында қайшылық тудырғысы келетінін, сондай-ақ олардың әлсірегенін және жойылғанын қалайтынын біледі және  заңсыз құрылған Израиль үкіметінің мұсылмандарға қарсы    тұрғанын көреді. Осындай жағдайда имам Хомейни ислам елдерінің басшыларын бірігуге шақырып, олардың шекараларын сақтай отырып, ислам әлемінің бірлігі үшін түсіністікке жетулерін сұрады.

Имам Хомейни мұсылмандар арасындағы алауыздықтың тамырын жоятын және ислам әлеміндегі саяси бірлікке жету саласында  тиісті жағдайлар жасау, біртұтастықты орындаушылар ретінде саяси және діни тұлғаларды жандандыру, мұсылмандардың саяси бірлігіне қарай жылжу үшін қажетті құралдарды қолдану және ақырында ұлы исламдық үкімет құруды ұсынды. Имам Хомейни бірлікке жету үшін  «мәдени-идеологиялық стратегия» және «саяси және практикалық стратегия» сынды екі кезеңді атап өтті. Ол исламдық қоғамдар мен исламдық үкіметтердің интеллектуалды және ахлақтық мәселелерін жан-жақты түсініп, ислам үмбетінің бірлігіне  жету үшін, ең алдымен, мұсылмандардың діни және саяси сенімдерін реформалап, олардың қоғамдастығын шынайы ислам негізінің айналасында қалыптастыруды ұсынды. Осыған байланысты имам Хомейни таза хазірет Мұхаммадтың (сғ.с.)  исламые   «американдық исламнан» ажыратып,   исламның екінші түрін шынайы исламмен үйлеспейді және ислам үмбетінің бірлігіне кедергі деп тауып, оған қарсы күресті.  Имам Хомейни  американдық исламдық ой-пікірді ислам үмбетінің бірлігіне басты кедергі деп санады. Имам өзінің бірлік теориясында осы кедергілердің әрқайсысына тоқталды.   «Бірлік апталығы» мен «Дүниежүзілік Құдс» күнін жариялауды осыған байланысты бағалауға болады.