Pars Today

Имам Хомейни әрқашан, әсіресе қиын жағдайларда және қиыншылыққа тап болған кезде достарын қорғауды және серіктерін қолдауды міндет санады. Хазірет Әлидің (ғ.с.) рауаяты негізінде имам Хомейнидің достары мен серіктерімен қарым-қатынасының жалпы тәсілі үш жағдайдан тыс емес. Бірі – қиналғанда оларды есіне алып, қолдау көрсету; екіншіден, достары жоқта абыройын қорғау; үшіншіден, марқұм қайтыс болғаннан кейін кешірім тілеп, дұға жасау еді.

Имам Хомейни саяси күрес кезінде серіктерінің қауіпсіздігі мен денсаулығына өте сезімтал болды және оларға қажетті сақтық шараларын қабылдауға кеңес берді. Революция жеңісінен кейінгі алғашқы жылдардағы қастандықтардың шәһидтерінің бірі Аятолла Садуғидің ұлы бір естелікке тоқталды, оған сәйкес имам Хомейни қастандықтан бір-екі ай бұрын оның қауіпсіздігін қатаң түрде қорғауды бұйырды. Ол былай дейді: «Аятолла Садуқидің имаммен болған соңғы кездесуі оның шәһид болуынан шамамен бір жарым-екі ай бұрын болды. Бұл кездесу Батыс майданнан оралғаннан кейін болды. Имам: «Сенің майданға шығуың жақсы әсер етті», - деді. Имам олардың майданға аттанғаны үшін алғысын білдірді, бірақ қозғалысты азайтуды сұрады, сіздің артыңызда жат жау жасырынып жатыр».  Имам революция жеңісінің алғашқы жылдарындағы террордың тағы бір шәһиді Аятолла Дастғеибті қорғауды қажеттілік деп санады. Оның сақшыларының бірі: «7 шілдедегі оқиғадан кейін шәһид Дастғеибпен бірге имамның қасына бардық. Онда біз имамның оларды қалай құрметтейтінін көрдік, имам олардың өздерін қорғауға міндетті екенін айтты», - деді. («Ислам Республикасы» газеті, 20.09.1962 ж.) Имам Хомейни Хашеми Рафсанджани мырза шетелдік сапардан оралған соң, серіктерінің денсаулығы мен қауіпсіздігіне үлкен мән бергендіктен, бір қойды құрбандыққа шалуға ант еткен болатын. Фазел Харанди мырза бұл тұрғыда: «Хашеми Рафсанджанидің Үндістанға сапары ұшағы әуежайға қонған сәтте имам айналасындағыларға бұрылып: «Енді Хашеми мырзаның аман-есен оралғанына көңілім толды», - деді. Имам оның денсаулығына ант етіп, қойларды сойып, кедейлер арасында 15 мың туман бөлуді бұйырды» , - деді. («Ислам Республикасы» газеті 21.12.1961).

Имам достары мен таныстарының денсаулығы мен физикалық жағдайының жақсаруын үнемі қадағалап отырды. Әсіресе, достарының немесе әріптестерінің бірі науқастанған кезде, міндетті түрде денсаулық жағдайын бақылап, тіпті кейбір жағдайларда  дәрігер  шақыртатын. Расули Махалати әкесінің ауырғаны және имамның түнде дәрігерді әкесінің төсегінің жанына  әкелуге талпынғаны туралы: «31-32 жылдары марқұм әкем ауырып қалып, дәрігерлер оның жазылуынан үмітін үзді. Көбірек жағдайдың жоқтығынан және басқа дәрігерлерге қол жетімділіктің жоқтығынан түн ортасына дейін оның жағдайына қатты алаңдадық. Түн ортасында үйіміздің есігін қаққан дыбыс естідік. Есікті ашқанда имам Хомейниді сол кездегі Құмдағы ең жақсы дәрігер болған доктор Медрасимен бірге көрдік. Олар бірден әкемнің хал-жағдайын сұрап, кішіпейілділікпен үйге кірді. Дәрігер әкемді емдеді және осы уақыт бойы имам әкеме қарап есік алдында тұрды, қауіп жойылғаны белгілі болған кезде имам кетті. Келесі күні имам Феизия медресесіндегі Махали мырзаның бөлмесіне барып,  олардың әкемнің ауруын, сенімді дәрігердің жоқтығынан хабарсыз болғандарына ренжіді. Олар сол жерден доктор Медрасиді іздеп, сол түні біздің үйге әкелді». (Расули Махалати, Имам Хомейни өмірінен арнайы әңгімелер, 1-том, 86-бет).

Имамның ахлағы мен амалының тағы бір ерекшелігі жақындарының қазасы кезінде қайғыға ортақтасып, көңіл айту болды. Имам достары мен серіктерінің қайтыс болуына қатты қайғырып, олар үшін рақым мен кешірім тіледі. Имам үйінің мүшелерінің бірі қайтыс болған достарына көңіл айтып, көңіл айтудағы сезімталдығы туралы: «Әкем қайтыс болғанда, мен Исфаханнан оралған кезде, имам үйдің ауласында  жүрген еді, себебі мен қара киім киіп алған едім, олар: «Не болды?» Мен  әкемнің дүниеден өткенін айттым. Ол: «Алла оны рақым етсін, мен оған Алладан рақым сұраймын», - деді», - былай деп жазады.  Ходжжат әл-Ислам Фахам аза тұтқан достарының қайғысын жеңілдету үшін имамның рухы туралы қызықты бір естелікті де айтады: « Марқұм Аят... қажы шейх Мортаза Хайери былай дейді: «Әкем қайтыс болғанда, Хомейни мырза әкеміздің қайтыс болғанын ұмыту үшін мені және ағамды Хомейнге серуендеуге апарып, соңында әрқайсымызға елу туман берді. Ұлы ғұламалардың бірі әкесі қайтыс болғаннан кейін қиын өмір кешуде. Имам оған бұл ақшаны имамның жібергенін білмеу үшін үшінші тұлға арқылы оған 1000 түман жібереді».  Имам Хомейниге сахабаларының өлімі  қатты әсер етіп, көзіне жас алды. Бұл туралы  Махалатидің ұлы былай деп жазды: «Біздің үйге келген Имамның әйел  мен имамның екі шәһид үшін көп жылап жатқанын көрдім.  Мотахаридің  шәһид болуы имамға қатты әсер еткен, екіншісі – Махалати шәһид».  

Имам Хомейнидің жолдастары мен достарына деген тағы бір ерекшелігі – ұжымдық бағдарламаларда, әсіресе, топтық сапарларда адамдарға өте ілтипатпен қарайтындығы және сапарды жолдастары үшін қызықты етуге тырысатындығы. Бір қызығы, Имам көп жағдайда жолаушыларға қызмет ету үшін, әсіресе қажылық кезінде күнделікті намаздарын қысқартқан. Сейед Хамид Рухани имамның осы қасиеті туралы қызықты бір оқиғаны есіне алады: «Имам қажылыққа, ғибадат пен құлшылыққа ілтипат пен ыждағаттылықпен қарағанымен, қоғамдық істерге, халықтың мәселесін шешуге, халыққа қызмет етуге деген талпыныстардан бей-жай қараған жоқ. Бір ғұлама былай дейтін: «Бір жазда имам және басқа да діни қызметкерлермен бірге Мешхедке барып, жеке үй алдық.  Тынығып, түс ауа киелі мекенге жаппай барып, зиярат етіп, дұға жасап болған соң үйге оралып, сол үйдің ауласында шай ішетін едік. Имам намазы мен қажылығын өте қысқа етіп, үйге жалғыз қайтып, ауланы сыпырып, кілем жайып, шай әзірлеп, қайтқанда бізге шай құйып беретін. Бір күні мен: «Достарыңызға шай қайнатып беру үшін неге зияратыңыз бен дұғаңызды қысқартасыз?»- деп сұрадым.  Имам маған былай деп жауап берді: «Мен бұл жұмыстың сауабын зиярат ету мен намаз оқудан кем санамаймын». (Хамид Роухани, Имам Хомейни өмірінен арнайы әңгімелер, 1-том, 210-бет).

Саяси күресінде өз жолы мен әдісіне сенгеніне және қаржылық пен өмірлік шығындарды өтеуге толық дайын болғанына қарамастан Ашура түнінде  серіктеріне бият етуден бас тартуға рұқсат берген Аба Абдулла әл-Хусейнді үлгі тұтып,  қауіп-қатер кезінде барлық серіктері мен көмекшілерінен қауіпті жолда бірге жүрмеуді өтінді. Мысалы, революцияның жеңісіне дейін Иранды саяси толқулар басып, имам Парижден Теһранға қайтқысы келгенде, имам қайтып оралса, оның ұшағы иран тілінде нысанаға алынады деген сыбырлар көп болды. Бұл жағдайда имам мен оның серіктеріне үлкен қауіп төніп тұрды, бірақ имам Иранға қайту туралы нақты шешім қабылдады. Осы жолда жолдастарына болмашы қауіп төндіреді. Аятолла Махалати осы тұрғыда қызықты бір естелікті баяндайды: «Нофал Лушатода болған соңғы түнде имам барлығын жинап, сахабаларымен дәл Ашура түні және хазірет Аба Абдаллахтың қажылық ғибадатының аяқталуы сияқты сөйлесіп, былай деді: Құдай қаласа, Иранға қайтпақ ниетіміз бар. Мен достарымнан менімен бірге Иранға келмеуін сұраймын. Олардың ұшақты соғуы әбден мүмкін. Мені жалғыз кетейін, егер олар ұшақты соғып кетсе, мен жалғыз шейіт боламын. Барлығының көздеріне жас үйірілді.Соңында көп әңгімеден кейін сол жерде отырғандар: «Бізді шәһидтік рақымынан айырғыларың келе ме?» деп айқайлады».