Pars Today

Имам Хомейнидің Ислам революциясын басқарып, залым империялық жүйені құлату арқылы Иран Ислам Республикасының негізін қалағаны  баршаға белгілі. Шамамен 15 жылға созылған осынау қиын жолда шахтың үстемшіл үкіметі көптеген адамдарды аяусыз азаптап, көптеген адам шәһид болды.

Сондай-ақ революция жеңісінен кейін Ирактағы Саддам Хусейннің диктаторлық режимі Иранға қарсы сегіз жылға созылған соғысты бастады және осы сегіз жыл ішінде барлық әлемдік державалар Ирактың билік басындағы ​​режимді қолдады және олардың қолдары жүздеген мың ирандық жастар қанына боялды. Шындығында, Иран Ислам Республикасының құрылуы мен оның тұрақтану процесі өз діни және тарихи мұраттарын қорғауды, қарсылық көрсетуді және күресті тоқтатпаған жүз мыңдаған ирандық жастардың қанының нәтижесі болды.

Бұл оқиғалардың барлығы имам Хомейнидің жетекшілігімен жүзеге асты, егер оның кемеңгер басшылығы болмаса, бүгінде Иран ұлтының тағдыры басқаша болар еді. Имам Хомейнидің шәһидтер мен олардың жанұялары алдындағы іс-қимылы дана болды, өйткені имам оларды революция мен Ислам республикасы жүйесінің негізгі иелері деп санады. Бұл бағдарламада имамның өмірінен мысалдар келтіру және оның айналасындағылардың естеліктерін айту арқылы имам Хомейнидің өмірінің осы қыры мен маңызды қырымен таныстыруды көздеп отырмыз. 

Имам Хомейнидің шәһидтер мен олардың жанұяларына деген зиялы көзқарасы мен мінез-құлқы оның саяси жетекшілігі немесе басқару үлгісінің ықпалынан гөрі оның діни және діни көзқарасынан көбірек әсер етті.  Ислам мәдениеті мен шиіттердің доктриналарында шәһид пен шәһадат жоғары орынға ие болды. Алла Тағала Құран Кәрімнің бірнеше аяттарында шәһидтердің жоғары және құнды мәртебесі туралы айтылған, мысалы, «Әли Имран» сүресінде: « Алла жолында өлтіргендерді өлі деп ойлама, әрине олар тірі. Раббыларының жанында олар ризыққа бөлендіріледі («Әли Имран» сүресі, 169-шы аят). Немесе басқа жерде былай дейді: «Ендеше, дүние тіршілігін ақыретке айырбастағандар, Алла жолында соғыссын. Ал кім Алла жолында соғысса, сонда өлтірілсе, немесе жеңіске ие болса, әрине оған ірі сыйлық береміз.. («Ниса» сүресі, 74-ші аят). Сондай-ақ, Ислам діні үлкендерінің рауаяттарында шәһидтердің жоғары дәрежесі талай рет айтылған.   

Демек, адам Алланың алдында шәһид болмайынша, жақсылық басқа игі істерден жоғары, сондықтан ол Алла Тағала жолында өлтірілсе, одан артық жақсылық болмайды. (Бихарул-Анвар, 100-том, 10-бет, 14-риуаят). Осы аяттар мен рауаяттардың барлығы шәһидтердің шәһидтік шәрбатын ішу арқылы Раббысының алдында жоғары мәртебеге ие болатынын көрсетеді және бұл шәһидтер мен олардың отбасыларының Ислам үмметі арасында үлкен құрмет пен құрметке ие болуының себебі болып табылады. Имам Хомейни шәһидтер мен олардың жанұяларына үлкен құрметпен қарады.   

Ислам мәдениетінде шәһидтік – қоғамның эволюциялық үдерісі мен динамикасына кепілдік беретіндіктен, адам кемелдігінің шыңы болып табылады. Алла жолындағы жанкештілік қоғамдағы жалқаулық пен әлсіздікті жойып, қоғамды қозғалысқа келтіреді. Расында, шәһидтердің қаны адамдарды елжіретіп, қоғамның болашағына кепілдік береді. Имам Хомейни осы ақиқатты біліп, оған сене отырып, Алла жолында жанын пида еткен шәһидтер мен олардың жанұяларын құрметтеп, оларды жоғары бағалады. Мәселен, революцияның жеңіске жеткен тұсында және Иранға оралған кезде имам Хомейни халықпен алғашқы кездесу орны ретінде революция шәһидтері жерленген Бехешт-Захра зиратын таңдады.

Марқұм қажы Сейед Ахмад Аға (имамның ұлы) имамның Парижден оралған күнгі алғашқы сапары туралы бір естелікті айтып, былай деді: « Теһранға келгенде алдымен түсіп, залдың жағдайын көрейін деп шештім, содан кейін ағам Аятолла Пасандидемен бірге ұшақтың ішіне қайта кіріп, имаммен бірге түстік». Әуежайда марқұм Аятолла Талеғани, Аятолла Монтазери, марқұм шәһид доктор Бехешти және басқа адамдар имамның Беһешт-Захра зиратына бармауы керек деп cанады, бірақ имам "жоқ, мен жәннатқа баруым керек" деді. Имам Беһешт-Захраға бару жоспарын біз Парижде болған кезде жариялаған.

Имам Хомейни шәһидтердің жанұяларына ерекше құрметпен қарады және олардың өмірлеріндегі қатаң жұмыс тәртібі мен тәртібіне қарамастан, олар шейіттердің отбасылары үшін кестелерін өзгертті. Имамның айналасындағы адамдардың қалдырған естеліктеріне сәйкес, сөз сөйлеушілер шәһидтердің отбасы болған жағдайда, олар азғантай қиындыққа тап болмас үшін әдеттегі тәртіпті өзгертетін. Сол кезде «Шәһидтер» қорының басшысы болған Мехди Карруби имамның шәһидтер жанұяларымен кездесуі туралы естеліктерді баяндап берді, бұл имамның шәһидтер отбасына үлкен құрмет пен құрметпен қарағанын көрсетеді. Ол былай дейді: «Имам шәһидтердің жанұяларына ерекше қамқорлық пен көңіл бөлді. Әдетте, ол кісіден шейіттердің жанұялары үшін алатын уақытымыз кейде күніне екі-үш рет болатын және белгілі бір уақыт болатын. Кейбір адамдар келіп имаммен сөйлесетін, кейбіреулері жолда көлігінің бұзылып қалуы сияқты себептермен Хосейнияға уақытында жете алмаған, имам сөзін аяқтап, бөлмесіне баратын, олар келіп, имам қайтып келетін. және қайтадан сөйлесіңіз».  

Имам үйінің мүшелерінің бірі Иса Джафари мырза да шәһидтердің жанұяларына жасаған мейірімділігін айтып: «Мен күндіз де, түнде де олардың бөлмесінің есігіне барып, есігін қақтым. Имам: «Бисмиллаһ» деп айтатын. Дұға немесе бата сұраған шәһидтің отбасы немесе зардап шеккен адам екенін айтқанымда, олар дереу орындарынан тұрып, сол өтінішін орындады. Бірде имамға қатты қиналып жүргеніме ұялатынымды айтсам, ол: «Неге ұяласың, мен бұл істерге дайынмын, басқа қолымнан ештеңе келмейді». Имам шәһидтердің жанұяларына құрмет көрсету үшін ештеңеден тартынбады, мәселен, оның күнделікті бағдарламаларының бірі шәһидтердің отбасы мүшелеріне неке уағызын айту болды. Ходжжат-ул-Ислам Аштиани бұл жөнінде былай деп жазады: «Бірнеше уағыздарында имамдар тұрақты неке шартын берді, бірақ олар өздеріне таныстырылатын адамдардың шәһидтер отбасынан болуы керектігін баса айтты».

Қартайғанына қарамастан, революция жеңісінің алғашқы жылдарында имам шәһидтерді еске алу рәсімдеріне қатысты. Мысалы, 1958 жылы революция шәһидтерін еске алу немесе Арбаин шәһидтерін еске алу үшін өткізілген бірнеше рәсімдерге қатысты. "Ислам республикасы" газеті 1958 жылғы 6 қыркүйекте былай деп хабарлады: "Имам Фаизия медресенде өткен 17 Шахривар шәһидтерін еске алудың бірінші жылдығына қатысты".