Имам Хомейни мектебінде (52)
Қаң 28, 2023 18:55 Asia/Almaty
Имам Хомейнидің кедейлерге және жәбірленгендерге қатысты көзқарасы, көрегендігі, әрекеті діни сенімдері мен ілімдерінен бастау алды.
Ислам діні ілімінде кемтарларға көңіл бөліп, кедейлер мен жәбірленгендердің өмірінен жоқшылықты жоюға талпыну ерекше орын алады. Өйткені Алла Тағала қасиетті Құранда мейірімділікті бұйырған. Алла Тағала «Нахл» сүресінің 90-шы аятында әділеттілік пен игілікті бұйырған: «Негізінде Алла әділетті, игілікті және ағайынға қарайласуды бұйырады». Сондай-ақ «Инсан» сүресінің 8 және 9-шы аяттарында: «Тамақты жақсы көре тұра міскінге, жетімге және тұтқынға жегізеді. Олар: “Шын мәнінде сендерді Алланың ризалығы үшін тамақтандырамыз. Сендерден бір төлеу, алғыс тілемейміз»,- дейді. Исламның ардақты пайғамбары (с.ғ.с.) да мұқтаждар мен жәбір көргендерге көңіл бөліп, оларға көмектескендердің бірі болды. Хазірет рауаяттардың бірінде: «Алла қайғыға батып, көмекке мұқтаж жандарға көмектескенді жақсы көреді»,- деді. Сондай-ақ, Алланың құлдарына, әсіресе кедей-кепшіктерге деген жомарттығымен әйгілі болған хазірет Әли (ғ.с.) рауаяттың бірінде: «Алланың құлдарына жақсылық жасап, дүние-мүлкін ақырет үшін алған адам бақытты»,- деді. Немесе басқа бір сөзінде: «Алланың алдында мүміндердің ең сүйіктісі – дүниедегі кедейлікте мүмінге қол ұшын беріп, күнкөрісін қамтамасыз еткен адам»,- деп айтқан. Имам Хомейни осы діни ойды негізге ала отырып, азғындар мен жәбірленгендерді қолдауды өз әрекеттерінің үлгісі қылып қойған болатын. Кедейлер мен мақрұмдарды қолдаудың және осы таптан кедейлік пен жоқшылықты жоюға талпынулың маңыздылығы Ислам республикасының негізін қалаушы үшін соншалықты маңызды болды. Әлеуметтік әділеттілікті орнату және кедейлік пен жоқшылықты жою Ислам революциясының негізгі ұрандарының біріне айналды. Имам Хомейни Ислам революциясындағы мазлұмдардың орны мен одан пайда болған жүйеге қатысты: «Алла қаласа, Ислам үкіметі орнаған кезде Исламның бізден нені қалайтынын көруіміз керек. Бірінші пікір кедейлер туралы. Ислам мұқтаждар үшін келді»,- дейді.
Имам Хомейни өмір бойы кедей-кепшіктердің мәселелеріне аса сақтықпен қарап, олардан кедейлігін, жоқтығын, әлсіздігін жою үшін қандай да бір шара қолданудан тартынбады. Ходжат әл-Ислам Бурхани имамның көршілерінің бірінің сөзіне сүйеніп, қарапайым халық сену қиын болған оқиғаны баяндады. «Бір күні имаммен марқұм Шахабади мырзаның сабағына бара жатқан едік, қыстың қақаған мезгілі еді. Ходжжатие мешітінің жанынан өтіп бара жатқанымызда өзен жағасында отырып, кір жуып жатқан әйелді көрдік. Өзіңікі ме, әлде қызметші екенін білмедік. Мен оның өзендегі мұзды жарып, кірін жуып жатқанын, содан кейін қолын судан шығарып, дене температурасымен жылытып, киімін қайтадан жуып жатқанын көрдім. Имам оған қарап, маған: «Сіз кете беріңіз, мен кейін келемін», - деді. Мен не жұмысы бар екенін сұрадым. Имам: «Сіз кете беріңіз» деп, әйелге көмектесіп, киімдерді жуып, шетке қойды. Сондай-ақ бір нәрсен жазып алды. Кейін имамның әйелдің тұратын жерін сұрап алғаны белгілі болды. Мен бұл кісіден не болды деп сұрағанымда, ол ештеңе болған жоқ деп жауап берді. Имам келіншекке, «біздің үйге кел, мен су жылытуды бұйырамын. Енді мұнда келме. Киіміңді жылы сумен жу, мен саған көмектесемін»,- деді.
Имам Хомейни қуғында немесе түрмеде болған күндердің өзінде кедейлер мен мұқтаждардың қамын ойлап, олардың істерін алыстан бақылап отырды. Мұхаммад Хасан Раджаби 1342 жылдың 15 хордад көтерілісінен кейінгі кезеңде имамның кедейлер мен мұқтаждарға көңіл бөлуі туралы: «Имам 1342 жылы 15 маусымда қамауға алынғаннан кейін бақылауда болса да, мұқтаж адамдарға көмектесу ойларын да назардан тыс қалдырған емес»,- деп жазды. Сондықтан 1342 жылдың қақаған қысында өз ұлы қажы Мұстафаға жазған хатында оған өз (имамның) үлесінен алпыс мың түманды Құм қаласы мен басқа да қалалардың мұқтаждарына көмектесу және қажетті құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету үшін жұмсауды бұйырды және жалпы халықтан осы игі іске қатысуға шақырды. Ол кедейлердің жағдайына өте сезімтал болды. Ходжжатул Ислам Ансари Кермани осы тұрғыда: «Имам сан рет адамдардың жоқшылығын әрі жүректі елжірететін көріністерін көрсететін теледидардың жанында жиі жылады»,- деп есіне алатын. Осыған сәйкес, үкімет мүшелерімен кездесуде мұқтаждардың жағдайын шешуге бұйрық беру қашанда басымдықтардың бірі болды. Имам Хомейнидің қоғамның төменгі және жәбірленуші топтарын кедейлік пен жоқшылықты жоюға назар аударғаны сонша, ол әкесінің мұрасынан алынған жеке жерін кедейлері арасында бөлуді бұйырды. Ходжатул Ислам Джалали Хомейни осыған байланысты: «Бір күні имам бізден марқұм әкесінен қалған мұра туралы сұрады. Жазбаша хат бойынша маған тиесілі жерді өз қалауыңша кедейлерге таратып бере аласың деді. Әрине, бұл енші 7-8 мың метрден аспады, ол аллеялар мен көшелерге бөлгенде, 30-35 бөлікке бөлінген. Үш адамнан тұратын алқа құрып, шәһид, тұтқын, хабар-ошарсыз кеткен жанұялардағы мұқтаж өтініш берушілерге басымдық беріп, жерді бөлдік. Ол қоғамдағы жоқшылықты жою үшін жеке адамдар мен үкіметтің қаншама күш-жігерін жұмсағанымен, қоғамдағы жоқшылық пен зорлық-зомбылықты тоқтата алмағанына үнемі ұялатын. Осыған байланысты Ходжат әл-Ислам Тавасоли: «Әлсіз және мақрұм халық имамды жақсы көргендей, имам да оларға сүйіспеншілік білдірді. Имам үнемі: «Мен осы езілген адамдардан және осы уақыт ішінде олар үшін ештеңе істей алмағаныма ұяламын. Үстемшілер маған берген уәдемді орындауға және осы езілген адамдарға бірдеңе жасауға мүмкіндік бермеді»,- деп қайталайтын.
Ходжжатул Ислам Карими: «Наджафта имамның жоспары бойынша түнде жарты сағат үй сыртына шығып, мәселелерді талқылау болатын. Бір күні кешкісін бір кедей имамның үйіне келеді. Сырт істерді басқарған кейбір адамдар оған жақсы қарамады. Алыстан мұқият бақылап тұрған имам зиярат ету ниетімен жиыннан түрегеліп, сыртқы есікке жеткенде тиісті шенеунікке наразылық білдіріп: «Бұл қандай іс болды?»- деді. ол: «Бұл адам кеше және бір күн бұрын келген»,- деп жауап берді. Имам: «Келсін, зәру, мұқтаждығы осында келуге мәжбүр етті. Біз оның қажеттілігін орындап, өтінішпен орындауымыз керек. Адамдарды ренжітпейік»,- деді.
