Pars Today

Палестина тарихы илаһи пайғамбарлардың атымен басталады және бұл жер көптеген пайғамбарлар шыққан жер.

«Палестина Ислам үмбетінің басты мәселесі» бағдарламалар Палестина жерінің Ислам әлемі үшін маңыздылығының себептері және Палестина мәселесінің ислам елдерінің барлық ортақ мәселелері мен алаңдаушылығының қатарында болуы керектігі туралы сіздермен сөйлесетін боламыз. Осы сұрақтарға жауап беру үшін өткен бағдарламада осы жердің тарихына шолу жасаймыз.

Палестина мыңдаған жылдық тарихы бар көне өлке және өзінің географиялық орналасуы мен бизнесі мен ауыл шаруашылығының өркендеуіне байланысты әрқашан түрлі этностардың көшіп-қонып, қоныстанған жері болды. Сондай-ақ, бұл аймақта қоныстанған жерлер мыңдаған жылдар бұрын болғанымен, бұл жердің алғашқы белгілі тұрғындары араб түбегінен осы жерге б.з.б. дейін шамамен 3500 жыл бұрын қоныс аударған канаандық арабтар екені айтылды. Олар осы жерде өркениет құрып, қалалар салды. Сондай-ақ Палестина жерінің қазіргі атауының негізгі түбірі біздің дәуірімізге дейінгі 13 ғасырда осы жерге енген «пелест» немесе «пуласти» деп аталатын тайпалардың атынан шыққаны айтылды. Олар қанаандықтардың дініне тартылып, осы аймақтың гүлденуіне өз үлесін қосты.  

Палестина жері әртүрлі илаһи пайғамбарлардың шыққан жері болды және Палестина тарихы негізінен пайғамбарлардың есімдерінен басталады. Бұл жердегі Алланың бірлігіне сену Ибраһим (ғ.с.) пайғамбардың Палестинаға келуімен басталды. Хазірет Ибраһим (ғ.с.) Ололазм пайғамбарлардың бірі Ирактан хижрат етіп, Палестинаға біздің дәуірімізге дейінгі шамамен 1900 жыл бұрын келген. Хазірет Ибраһим (ғ.с.) – шариғат пен қасиетті ілімнің иесі болған, ерік-жігері күшті, таухидті таратуға көп күш салған ұлы пайғамбарлардың бірі. Хазірет Ибраһим не пұтқа табынушы, не ай мен күн сияқты аспан денелеріне табынатын адамдардың арасында Аллаға құлшылықтың шақырушысы және жетекшісі болды. Палестинаға кіргеннен кейін Әл-Халил (Хеброн) қаласына қоныстанды.  

Хазірет Ибраһим (ғ.с.) таухидтің жетекшісі ғана емес, бала құрбандық шалу рәсімін де жоққа шығарды. Алланың бұйрығы мен қалауымен Ур қаласынан шығып, Қанаханға барып, оған сенгендермен бірге сонда орналасты. Қанаанда ол монотеизмге қайшы әдет-ғұрыптары бар адамдарды кездестірді. Бұл адамдардың діні пұтқа табынушылық болды және олардың әйгілі пұттарының бірі «Иесі және қожасы» дегенді білдіретін «Баал» болды, бұл олардың айтуынша күн құдайы, сонымен қатар олардың пікірінше «Аштар» немесе «Астарте» пұттары ай құдайы болды. Қанахан халқы да өз балаларын Молох немесе Молек (лат. Moloch немесе Molech) деп аталатын құдайларының біріне адамгершілікке жатпайтын рәсімде құрбандыққа шалды. Молох екі көтерілген мүйізді, кейде екі қанатты еркек өгіз түрінде бейнеленген, алтын тағында отырып, қолын алға созып, құрбандық шалатын баланы қолына қояды. Бұл металл пұттың материалы жез болды. Құрбандық шалу рәсімі кезінде осы пұт қойылған платформаның астына ыстық от жағылған. Сондықтан баланы ыстық қолға қойғанда ыстықтан күйіп қалған. Сәбидің жылауы естіріп, айналасындағыларға   ыңғайсыздық тудырмас үшін дабылдар қатты соғылған.

Ибраһим (ғ.с.) Палестинаға келгенде пұтқа табынушылықты айыптап, қанахандықтарды балаларын құрбандыққа шалудан сақтандырып, Аллаға құлшылық етуге және таухидке шақырды. Хазірет Ибраһим (ғ.с.) ақыры осы елде қайтыс болып, Ал-Халил қаласында жерленді. Бұл қаланың Ал-Халил аталуының себебі - осы қаладағы Ибраһим Халилулланың (ابراهیم خلیل الله) қабірі.

.

Хазірет Ибраһим (ғ.с.) бірінші әйелі Сарадан Исхақ (ғ.с.) есімді ұл туды, одан бұрын екінші әйелі Ажардан Исмаил (ғ.с.) дүниеге келген. Кейін «Израиль» деген лақап атқа ие болған Исхақтан Яқуб деген ұл туады. Яқубтың «Бани Исраил» деген атқа ие болған 12 ұлы болды. Хазірет Яқубтың ұлдарының бірі Юсуф (ғ.с.) деп аталды, оны әкесі (хазірет Яқуб) ерекше құрметтейтін. Әкенің үлкен ілтипаты, сондай-ақ бір күні Юсуфтың Алланың әмірімен Бәни Исраилдің билігін өз қолына алатыны туралы хабар бауырларының Юсуфке деген ашуы мен кегіне себеп болды.  Оған қарсы жоспарланған жоба бойынша, ол құдыққа қамалып, бауырларының Алланың қалауын өзгерту ойынша, кейін исмаилиттердің керуеніне (Хазірет Исмаилдың немерелері) сатылды. Олар Алланың ерік-жігерінің өзгермейтінін білмеді.

Керуен Юсуфті Мысырға алып кетті. Мысырда Юсуфты мысырлық Әзиз байқап қалып, лауазым мен қызмет иесі болды. Алла Тағала пайғамбар етіп таңдаған ол Мысырдағы халықты таухидке шақырып, пұтқа табынушылықтан аулақ болып, пұтқа табынушылардың ғибадатханаларының абыздары ашу-ыза болғанымен, олардың барлығын бағындыра білді. Яқубтың (ғ.с.) балалары Мысырға бидай сатып алуға келгеннен кейін, Юсуф (ғ.с.) оларға өзін таныстырды және олар жасаған жаман істеріне өкінді, бірақ олардың күнәларының өтеуі Юсуф (а.с.) бауырларына Қанаханға оралуды бұйырды және бүкіл отбасы Мысырге көшу. Осылайша, Исраил ұрпақтары Алланың бұйрығына қарсы тұру үшін жасаған қасақана күнәларынан тазарту үшін шын мәнінде Мысырға жер аударылды. Юсуфтан (ғ.с.) кейін Алланың қалауымен Исраил ұрпақтары бұрынғы пайғамбарлардың уәдесі орындалып, олардың арасынан Мұса бин Имран есімді пайғамбар шыққанға дейін Мысырда 400 жыл болды.

Хазірет Мұса (ғ.с.) – Ололазм пайғамбарлардың бірі Яқубтың ұрпақтарының бірі Имранның ұлы. Мұса пайғамбардың (ғ.с.) есімі және оның өмірінің бөліктері басқа пайғамбарларға қарағанда көбірек және Құран Кәрімнің әртүрлі сүресінде 136 рет аталған. Ол Мысырдың билеушісі перғауын исраилдіктердің ұлдарын өлтіріп, қыздарын тұтқынға алуды бұйырған кезеңде дүниеге келген. Кейбіреулер перғауын исраилдіктерді әлсірету үшін исраилдіктердің ұлдарының балаларын өлтіруді бұйырды деп санайды. Ал кейбіреулері бұл бұйрықтың себебін Перғауынның түсі деп есептеді. Перғауын түсінде Бани Исраилден ұл туып, оның патшалығын жойып жібереді. Сондықтан Мұса (ғ.с.) дүниеге келгенде Алланың уахиы бойынша Мұсаның (ғ.с.) анасы Йохабид баласын Ніл өзеніне сандықта қалдырады. Бұл баланы перғауынның қасындағылардың бірі судан алып шыққан. Сондықтан бесігі судағы ағаштың жанынан табылғандықтан, оған Мұса деген ат берілген. Ал Алла Тағала Мұсаның (ғ.с.) Перғауынның сарайында өскенін қалаған.

Мұса (ғ.с.) пайғамбар болып сайланғаннан кейін перғауынның (Рамзес II) исраилдіктерге жасаған қысымы мен қысымына байланысты оған Исраил халқын перғауынның езгісінен азат ету және Мысыр жерінен Қанаханға (Палестина) көшіру миссиясы берілді. Сондықтан шамамен 3300 жыл бұрын Мұса пайғамбар мен Бәни Исраил әкелері мен ата-бабаларының (Яақуп) жеріне жеткенше шөлді кесіп өтті. Осы кезде Мұса (ғ.с.) өзінің қамқоршысы Ешуамен (ғ.с.) Палестинаға бірнеше адамды жіберіп, ондағы жағдай туралы толық мәлімет алады. Қайтып келгеннен кейін бұл топ онда күшті және зұлым адамдар тұратынын хабарлады. Исраил ұрпақтары қорқып, Палестинаға барудан бас тартты және Мұса пайғамбардың (а.с.) әмірін орындамады. Сондықтан Исраил ұрпақтары қырық жыл сол шөлде қаңғып жүрді. Осы ұзақ уақыт ішінде хазірет Мұса өз халқына тура жол көрсетуден тайынбады, бірақ исраилдіктер бүлік шығарып, талай рет бұзды. Кейбір адамдар пұтқа табынушы болды, ал бір топ оның бұйрығына қайшы, Мысырға қайтуды талап етті.

Хазірет  Мұса (ғ.с.) 120 немесе 126 жасында дүниеден озды.