Pars Today

Мұхаррам айының 12 күні Әли ибн әл-Хұсейннің (ғ.с.) шәһид болған күніне сәйкес келеді. Ол «Саджад» деген лақаб атымен танымал болды. Ол Ашура оқиғасынан кейін хиджраның 61 жылы имаматты өз мойнына алып, хиджраның 94 жылы Омеяд халифасы Хишам бен Абдул Малектің азғыруымен уланып өлтірілді.

Хиджри-қамаридің 61 жылының Ашура күні имам Саджад (ғ.с.) науқас болып, әкесіне көмектесе алмады. Имам Саджадтың (ғ.с.) жағдайы өте ауыр, ол қатты әлсірегені сонша, жау оны әлдеқашан өліп қалды және оны шәһид етудің қажеті жоқ деп ойлады. Әрине, бұл Алланың ерекше хикметімен болды, осылайша илаһи қор аман қалады және әлем оның бар нұрынан пайда көреді.  

Имам Саджад (ғ.с.) хиджраның 38-ші жылы Мәдина қаласында дүниеге келген және Кербала оқиғасында шамамен 23 жаста еді. Имам Саджадтың (ғ.с.) имаматы имам Хұсейн (ғ.с.) шәһид болғаннан кейін басталып, қоғам сырт көзге исламдық болып, Алла елшісінің (с.ғ.с.) пәк сүннеті туралы сөз болған, бірақ іс жүзінде  Пайғамбардың дәстүрі мен дәстүрінен хабар болмағанымен қатар, Алла елшісінің (с.ғ.с.) балаларының өлтірілуі мен тонауынан ешкім қорықпады. Имам Саджад (ғ.с.) Әһле Бәйттің жағдайын: «Біздің халқымыз арасындағы жағдайымыз Исраил әулетінің ұлдарын өлтіріп, қыздарын тірідей көмген перғауындар арасындағы жағдайы сияқты. Бүгінде жағдайымыздың қиын болғаны сонша, халық мінберлерден ұлы көшбасшымызды балағаттап, жауымызға жақындауға тырысуда»,- деп сипаттады. Осы кезде «Имам Саджад (ғ.с.) өзінің ұлы Алланың қамқоршысы және билігі ретінде қызметін қалай атқарды?» деген сұрақ туындауы мүмкін. Бұл сұраққа жауап ретінде Ислам әлемінің ұлы заңгері және философы шәһид Мұхаммад Бақыр Садр былай дейді: «Мұсылмандарды екі үлкен қауіп алаңдатты: Біріншіден, мұсылмандардың жеңістері және әртүрлі мәдениеттер мен өркениеттердің Ислам әлеміне енуінен туындаған қауіп,  шынайы Исламның басқа мәдениеттерде жойылуы болды. Исламның түпнұсқалығын сақтау орасан зор және ауқымды ғылыми күш пен күш-жігерді қажет етеді және бұл мәселе туралы ешкім ойлаған жоқ. Екіншіден, Ислам қоғамындағы барлық ислам құндылықтарын жойып, жоғары адами мақсаттарды төмен материалдық мақсаттарға айналдыратын қауіп. Бұл қауіппен күресу білім үшін де қиын міндет болды және бұл қауіпке ешкім көңіл бөлмеді. Сол дәуірдегі көңіл-күй сенімді, батыл көмекшінің жоқтығы және сыртқы жағдайға сүйену қажеттілігі имамды (ғ.с.)   тығырыққа тірегендей және оның бағынуы керек деп көрсетеді, имам осы моральдық, интеллектуалдық және саяси тығырықта дұға мектебін құрып, дұға тілімен тығырықтан шығып, қауіп-қатерлерге қарсы күресуге кірісті».

Имам Саджад (ғ.с.) өз талабын көбінесе кеңес, уағыз және дұға түрінде білдірді. Имам Саджадтың (ғ.с.) дұғалары «Сахифа Саджадие» кітабында жинақталды. «Сахифа Саджадиеге» кішкене ой жүгіртсек, имам Саджадтың (ғ.с.) идеологиялық, мәдени, әлеуметтік, саяси мәселелерді және ең бастысы  имамат мәселесін дұға түрінде қалай қамтығанын түсіну қиын емес. Имам дұғаларымен қатар, ислам қоғамының басшылығы мен халықтың пәк имамға мойынсұнуы тақырыптарын әдемі көтерген.  Сол кезде Омеяд халифаларының бұйрығымен мінберде мүміндердің әміріне (ғ.с.) лағынет айтып, Әһле Бәйт жақтастарын қудалап, қатты жазалаған кезі.

Арафа күні имам Саджад (ғ.с.) қолын жайып, дұға оқып: «Уа, Алла!  Оның Әһле Бәйтінің пәктеріне сәлем жолда. Әміріңді орындау үшін таңдаған Әһли Бәйтіне, Сен оларды өз біліміңнің қазынасы, дініңнің қорғаушылары және жеріңдегі мұрагерлерің және құлдарың үстінен үшін дәлел қылдың»,- деді. Имам Саджад (ғ.с.) Құрбан айт күніндегі дұғасында да: «Уа, Алла! Сіздің ізбасарларыңыз бен таңдағандарыңызға, сондай-ақ сенімді адамдарыңыздың лауазымына тән бұл басшылық лауазымы  ерекше жоғары деңгейде, бірақ талан-таражға салушылар мен тонаушылар бұл лауазымды сіз таңдағандардан тартып алды. Оны бағалайтын да Өзіңсіз. Сіздің бұйрықтарыңызды ешкім жеңе алмайды. Өйткені сен істеріңнен көбірек хабардарсың. Уа, Алла, олардың бірінші және соңғы дұшпандарына және олардың істеріне риза болғандарға және олардың жақтастары мен ізбасарларына лағынет ет»,- деді. Дұғалардың бұл бөлігінде имам Саджад (ғ.с.) сол кездегі билеушілерді залым және басып алушылар ретінде айқын көрсетіп, осы қысым мен тартып алудың нәтижесінде илаһи үкімдер өзгертіліп, Пайғамбардың сүннеті тәрк етілді. Имам Саджад (ғ.с.) дұғаның  бұл үзіндіде сол заманның билеушілерін залым және басып алушылар екенін анық көрсетеді. Сонда имам (ғ.с.) Құрандағы Алланың сөзіне сүйеніп, залымдар үшін Аллның рақымысыз қалуды тілейді.   

Имам Саджадтан (ғ.с.) «Заңдар туралы трактат» атты трактат қалды. Омеядтар діни киім киіп, діни көріністі сақтай отырып, Ислам құндылықтарына соққы жасауға тырысты. Олардың ислам қоғамындағы демагогиясының шарықтау шегі имам Хұсейн (ғ.с.) шәһид болған алғашқы күндеріне келеді. Омеядтар Ашура оқиғасын өз мүдделеріне пайдаланып, имам Хұсейн (ғ.с.) мен оның серіктерінің қозғалысын бүлік түрі ретінде көрсетуге тырысты. Бұл жағдайда имам Саджад (ғ.с.) әшкерелеуге кірісті. Имам Саджад (ғ.с.) Язид бен Муавияның сарайына кіргенде оның жеңіске мастанып отырғанан көрді. Язид бұл жағдайды өз мүддесіне деп ойлады, бірақ имам Саджад (ғ.с.) батылдықпен Шам мешітінің мінберінен: «Уа, халайық, мені танымайтындар үшін өзімді таныстырамын. Уа, халайық, мен Мекке мен Минаның баласымын. Мен Зәмзәм мен Сафаның, Қара тасты  көтеріп орнатқанның баласымын. Мен ең жақсы тәуәп етуші мен талпынғандардың,  ең жақсы қажы мен тәлбия айтушылардың, әл-Харам мешітінен бір түнде әл-Ақса мешітіне  жеткен Пайғамбардың (с.ғ.с.), Жәбірейіл Сидрат әл-Мунтахиге апарған адамның баласымын. Мен Мұхаммад-Мұстафа (с.ғ.с.) мен Әлидің (ғ.с.) перзентімін!»- деді. Содан кейін әкесі имам Хұсейн (ғ.с.) туралы былай деп айтты: «Мен шөлдеп өлген адамның баласымын. Оны азаптап өлтіріп, денесі Кербала жеріне құлады. Олар оның сәлдесі мен шапанын ұрлап кетті. Ол үшін аспан періштелері жылады. Мен басың найзаға көтеріп, отбасын Ирактан Сирияға тұтқынға алып кеткеннің баласымын». Имамның (ғ.с.) сөздері халықтың зары мен жоқтауымен араласып, Ислам үмбетінің ұйықтап жатқан ар-ұжданын оятты.

Имам Саджадтың (ғ.с.) талпыныстары адамдардың сана-сезімін арттыра отырып, исламдық ғылымдар мен білімдерге жаңа өмір сыйлады және оның ұлы имам Мұхаммад Бақердің (ғ.с.) интеллектуалдық талпыныстарына қажетті жағдай тудырды. Имам Саджад (ғ.с.) әрқашан қылмыскер Омеяд басшыларының өшпенділігі мен дұшпандығына тап болды және олар Исламның бұл тілін өшіруге тырысты. Ақырында Омеяд диктаторы  Уәлид ибн Абд әл-Малек ибн Маруан имам Саджадты (ғ.с.) өз жолынан кетіруге шешім қабылдады. Осылайша имам (ғ.с.) хиджраның 95-ші жылы осы күні қастандық кезінде уланып, шәһид болды.